Người Nhật lập kỷ lục mới về tuổi thọ: Bí quyết sống trăm tuổi đến từ thói quen giản dị mỗi ngày

Trong số gần 100.000 người trên 100 tuổi, phụ nữ chiếm tới 88%. Cụ bà cao tuổi nhất là Shigeko Kagawa (114 tuổi), sống tại ngoại ô thành phố Nara, trong khi người đàn ông cao tuổi nhất là Kiyotaka Mizuno (111 tuổi), đến từ thành phố ven biển Iwata.

Nhân dịp “Ngày Kính lão” (15/9), chính phủ Nhật Bản đã gửi thư chúc mừng và tặng cốc bạc cho hơn 52.000 người mới bước sang tuổi 100 – một nghi thức thể hiện sự trân trọng đối với người cao tuổi, đồng thời tôn vinh nền văn hóa sống lâu, sống khỏe đặc trưng của xứ sở Mặt trời mọc.

Đặc biệt, tại Okinawa – vùng đất được mệnh danh là “hòn đảo trường thọ” – tỷ lệ người trăm tuổi cao nhất thế giới. Người dân nơi đây không chỉ sống lâu, mà còn sống vui, sống khỏe, vẫn duy trì thói quen làm vườn, đi bộ, nấu ăn và cười nói mỗi ngày.

Dưới đây là 8 thói quen sống nổi bật giúp người Nhật duy trì sức khỏe và tuổi thọ đáng kinh ngạc.

1. Lối sống năng động

Vào mỗi buổi sáng khoảng 6h30, trên các con phố Nhật Bản đều có thể bắt gặp hình ảnh người dân – từ trẻ nhỏ đến cụ già – tập thể dục “Rajio Taiso” theo chương trình phát thanh. Bài tập này đã tồn tại từ năm 1928 và trở thành nét văn hóa quốc dân.

Ngoài ra, người Nhật duy trì thói quen đi bộ và đạp xe hằng ngày. Khảo sát năm 2019 của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản cho thấy, nam giới Nhật đi trung bình 7.000 bước/ngày, còn phụ nữ đi khoảng 6.000 bước. Khoảng 98% trẻ em Nhật cũng tự đi bộ hoặc đạp xe đến trường, góp phần hình thành nền tảng thể chất dẻo dai từ nhỏ.

2. Kết nối xã hội

Một yếu tố quan trọng trong cuộc sống lâu khỏe của người Nhật là mối quan hệ cộng đồng bền chặt. Họ duy trì mô hình “moai” – nhóm bạn, nhóm hàng xóm hỗ trợ nhau trọn đời. Các thành viên thường xuyên thăm hỏi, chia sẻ bữa ăn, góp quỹ giúp nhau khi khó khăn.
Các nghiên cứu cho thấy, sự cô đơn làm giảm tuổi thọ tương đương hút 15 điếu thuốc mỗi ngày, trong khi việc kết nối xã hội giúp người cao tuổi duy trì cảm xúc tích cực, giảm căng thẳng và cảm thấy mình vẫn có giá trị trong cộng đồng.

3. Theo đuổi sở thích sáng tạo

Người Nhật tin rằng duy trì thú vui cá nhân như làm gốm, thư pháp, cắm hoa, may vá… giúp họ “giữ tâm trí trẻ trung”. Những hoạt động sáng tạo này tạo ra trạng thái “dòng chảy” (flow) – khi con người tập trung cao độ vào công việc yêu thích, quên đi thời gian và căng thẳng.
Các nghiên cứu thần kinh học cũng chứng minh, hoạt động sáng tạo cải thiện trí nhớ, tăng cảm giác hạnh phúc và giúp não bộ linh hoạt hơn ở tuổi già.

4. Thực hành lòng biết ơn mỗi ngày

Lòng biết ơn là một phần không thể thiếu trong văn hóa Nhật. Người Nhật thường cúi đầu cảm ơn trước bữa ăn bằng câu “Itadakimasu” – thể hiện sự trân trọng với thức ăn và người đã chuẩn bị bữa ăn đó. Trước khi ngủ, nhiều người có thói quen ghi lại 3 điều biết ơn trong ngày, giúp nuôi dưỡng tinh thần tích cực.
Theo các nhà khoa học, lòng biết ơn làm giảm hormone căng thẳng cortisol, đồng thời kích thích các vùng não liên quan đến cảm xúc hạnh phúc.

5. Tắm hơi và ngâm suối nước nóng

Tắm hơi (onsen hoặc sento) là nghi thức văn hóa lâu đời ở Nhật Bản. Sau một ngày làm việc, người dân thường đến suối nước nóng để thư giãn, giảm căng thẳng và tăng cường lưu thông máu. Các khoáng chất tự nhiên trong nước suối còn giúp cải thiện làn da, hỗ trợ tim mạch và giấc ngủ.

6. Uống trà xanh

Trà xanh là thức uống gắn liền với đời sống người Nhật. Trà chứa catechin – chất chống oxy hóa mạnh có tác dụng giảm nguy cơ ung thư, tim mạch và tiểu đường. Người Nhật thường uống trà xanh nguyên chất, không thêm đường hay sữa, giúp thanh lọc cơ thể và tinh thần.

7. Ikigai – Sống có mục đích

“Ikigai” là triết lý sống nổi tiếng của Nhật Bản, nghĩa là “lý do để thức dậy mỗi sáng”. Theo đó, con người nên tìm ra điều khiến mình thấy vui, có ích và ý nghĩa.
Ở Okinawa – nơi có nhiều người sống trên 100 tuổi – không tồn tại khái niệm “nghỉ hưu”. Người già vẫn làm việc nhẹ, chăm vườn, nấu ăn, chia sẻ cùng cộng đồng. Chính tinh thần sống có mục đích, có đóng góp khiến họ luôn cảm thấy hạnh phúc và trẻ trung.

8. Chế độ ăn uống lành mạnh

Người Nhật nổi tiếng với chế độ ăn cân bằng và ít calo, là nền tảng của sức khỏe và tuổi thọ:

• Ăn nhiều cá và hải sản, giàu omega-3 tốt cho tim mạch và trí não.

• Ăn khoai lang tím (beni imo) – thực phẩm chứa nhiều chất xơ và chất chống oxy hóa.

• Không bỏ bữa sáng, thường gồm cơm, cá nướng, súp miso và rau.

• Ăn có ý thức (“Hara Hachi Bun Me”), nghĩa là chỉ ăn đến khi no 80%, giúp kiểm soát cân nặng.

• Tự nấu ăn tại nhà, sử dụng ít dầu mỡ, chú trọng hấp, luộc, nướng nhẹ để giữ nguyên dinh dưỡng.

Thói quen này không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn mang ý nghĩa tinh thần – mỗi bữa ăn là nghi thức trân trọng sự sống và gắn kết gia đình.

Tuổi thọ cao của người Nhật không đến từ bí quyết nào bí ẩn, mà từ sự kỷ luật, cân bằng và lòng biết ơn trong từng việc nhỏ. Họ sống chậm, sống ý nghĩa và quan tâm đến cả thể chất lẫn tinh thần. Những thói quen ấy tạo nên “phép màu” giúp Nhật Bản trở thành quốc gia trường thọ hàng đầu thế giới.

LP