Biểu thuế mới được các chuyên gia đánh giá phù hợp xu hướng quốc tế, đơn giản hơn và hạn chế rủi ro “nhảy bậc”. Việc điều chỉnh này được xem là cần thiết khi thu nhập trung bình của người lao động đã tăng nhiều năm nhưng biểu thuế cũ vẫn giữ nguyên hơn một thập kỷ, khiến nhiều người thu nhập chưa cao cũng phải nộp thuế. Nhờ giãn cách thu nhập giữa các bậc và giảm thuế suất, người thu nhập trung bình sẽ giảm gánh nặng thuế, tạo thêm động lực làm việc.

Theo phân tích của ông Nguyễn Quang Huy (ĐH Nguyễn Trãi), việc sửa luật thể hiện tư duy cải cách mạnh mẽ, giúp người dân dễ tính toán hơn và chủ động trong kế hoạch tài chính. Các mức thuế suất trung gian giảm từ 15% xuống 10%, từ 25% xuống 20% giúp nhóm thu nhập trung bình – lực lượng chiếm tỷ lệ lớn – được hưởng lợi trực tiếp. Khoảng cách bậc thuế nới rộng cũng hạn chế tình trạng tăng thuế đột ngột khi thu nhập nhích lên.

Tính toán cho thấy: người có một người phụ thuộc, thu nhập 20 triệu đồng/tháng sẽ không còn phải nộp thuế thay vì 125.000 đồng như trước. Người thu nhập 25 triệu giảm thuế từ 448.000 đồng xuống 34.000 đồng/tháng (giảm 92%). Người thu nhập 30 triệu cũng được giảm khoảng 73%.

Bộ Tài chính cho biết biểu thuế 5 bậc mới sẽ giúp mọi nhóm thu nhập giảm số tiền phải nộp. Bậc 1 áp dụng thuế 5% với thu nhập tính thuế 0–10 triệu đồng/tháng (tương đương thu nhập 20–35 triệu). Bậc 2 thuế suất 10% áp dụng cho thu nhập tính thuế 10–30 triệu đồng/tháng (tương đương thu nhập 35–56 triệu)… Thiết kế mới đảm bảo tính công bằng và phản ánh đúng khả năng đóng góp.

Theo Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc, người làm công ăn lương thu nhập trung bình khá phần lớn rơi vào bậc 2 và 3, nên khi các mức thuế này giảm, gánh nặng thuế cũng giảm mạnh. Thuế suất bậc 2 giảm từ 15% còn 10% và bậc 3 từ 25% còn 20% giúp tăng dư địa tài chính cho nhóm lao động văn phòng, tài chính, kỹ thuật, công nghệ.

Luật sư Nguyễn Văn Được cho biết bậc 1 và 2 vẫn giữ ở mức thấp (5% và 10%) nhưng khoảng nhảy bậc đã được giãn rộng, mang lại lợi ích cho cả nhóm thu nhập thấp và thu nhập cao nhờ tăng ngưỡng tính thuế. Ông cho rằng duy trì một bậc thuế cao là cần thiết để đảm bảo cân đối ngân sách.

Ngoài thay đổi biểu thuế, mức giảm trừ gia cảnh cũng được nâng lên: 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/người phụ thuộc. Nhờ đó, người không có người phụ thuộc sẽ không phải nộp thuế nếu thu nhập 17 triệu đồng/tháng; chỉ khi vượt 17,285 triệu mới phát sinh thuế. Với một người phụ thuộc, ngưỡng chịu thuế tăng lên 24,22 triệu đồng; với hai người phụ thuộc là 31,155 triệu đồng.

Theo bà Nguyễn Thị Cúc, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh là bước đi thể hiện tính nhân văn, giúp người lao động giảm áp lực chi tiêu, tăng tích lũy và qua đó thúc đẩy tiêu dùng, tạo tác động tích cực tới tăng trưởng kinh tế. Dù ngân sách có thể giảm thu trong ngắn hạn, về dài hạn nguồn thu sẽ bền vững hơn nhờ kinh tế sôi động và sản xuất – kinh doanh phát triển.

KD