Ngày 18/11, Thuế TP. Hà Nội tổ chức hội nghị tập huấn hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi từ hình thức thuế khoán sang kê khai hoặc phát triển lên mô hình doanh nghiệp. Nhiều câu hỏi đã được đặt ra, tập trung vào việc sử dụng hóa đơn, chứng từ và cách xử lý hàng tồn khi thay đổi phương thức tính thuế.

Ông Lê Hữu Trường – hộ kinh doanh giò chả, phở tại Hà Nội – cho biết nguyên liệu ông mua từ các chợ đầu mối hoặc chợ dân sinh nhưng không thể lấy hóa đơn đầu vào. “Tôi muốn xin hóa đơn để tuân thủ đúng quy định, nhưng lại không biết phải bắt đầu từ đâu”, ông chia sẻ.

Không chỉ các tiểu thương nhỏ lẻ gặp khó, mà những người kinh doanh quy mô lớn cũng trong tình trạng tương tự.

Anh Trương Văn Trung – kinh doanh ô tô cũ trên đường Nguyễn Xiển (Hà Nội) – cho hay theo cách phân loại dự kiến từ năm 2026, mô hình kinh doanh của anh thuộc nhóm 3 với doanh thu từ 3–50 tỷ đồng/năm. Tuy nhiên, việc kê khai thuế gặp vướng mắc vì không có hóa đơn đầu vào khi mua xe cũ từ cá nhân.

Tại buổi giải đáp, ông Nguyễn Tiến Minh – Phó trưởng Thuế TP. Hà Nội – nhấn mạnh hộ kinh doanh cần hiểu đúng vai trò của hóa đơn, chứng từ đầu vào. Theo ông, đối với các hộ nhỏ, hóa đơn đầu vào không phải căn cứ để tính doanh thu. Việc này chỉ áp dụng với nhóm có doanh thu từ 3 tỷ đồng trở lên, khi hóa đơn là cơ sở để xác định chi phí.

“Tất cả hộ kinh doanh, kể cả cá nhân, đều phải có chứng từ. Chúng tôi triển khai chương trình hóa đơn may mắn để đảm bảo hàng hóa có nguồn gốc rõ ràng. Ví dụ người bán giò, bánh phở sau này đều có thể bị truy xuất thông tin từ chứng từ. Ít nhất, hộ kinh doanh cần lưu lại giấy tờ liên quan”, ông Minh nói.

Với trường hợp mua tài sản, như ô tô cũ từ cá nhân, cơ quan thuế cho biết không phải lúc nào cũng cần hóa đơn.

“Khi mua tài sản của cá nhân, chỉ cần lập chứng từ theo quy định và thanh toán không dùng tiền mặt. Nếu mua từ doanh nghiệp có xuất hóa đơn thì kê khai thuế như bình thường. Mua từ cá nhân, khoản chi không được khấu trừ VAT nhưng vẫn được tính vào chi phí hợp lý. Ví dụ mua xe 1 tỷ đồng, bán lại 1,1 tỷ đồng thì phần 100 triệu đồng là lợi nhuận để tính thuế”, ông Minh giải thích.

Đối với hàng tồn kho khi hộ kinh doanh chuyển sang kê khai thuế hoặc lên doanh nghiệp, lãnh đạo Thuế TP. Hà Nội khẳng định đây là nội dung quan trọng và sẽ có hướng dẫn cụ thể trong các quy định sắp ban hành.

Cơ quan thuế khuyến nghị hộ kinh doanh chuẩn bị đầy đủ hồ sơ liên quan, không chỉ hóa đơn mà cả biên bản kiểm kê và giấy tờ chứng minh nguồn gốc hàng hóa, để quá trình hạch toán và kiểm tra sau này được thuận lợi và minh bạch.

KH