VAMM gồm 5 doanh nghiệp lớn là Honda Việt Nam, Yamaha Motor Việt Nam, SYM Việt Nam, Suzuki Việt Nam và Piaggio Việt Nam. Trong văn bản gửi Chính phủ và các bộ ngành, hiệp hội bày tỏ sự ủng hộ với mục tiêu bảo vệ môi trường, nhưng cũng chỉ rõ những khó khăn đáng kể nếu chính sách cấm xe xăng được triển khai quá gấp.
Theo VAMM, người bị ảnh hưởng lớn nhất từ lộ trình này là lao động phổ thông, hộ gia đình có thu nhập thấp – nhóm đang sử dụng phần lớn xe máy chạy xăng. Việc buộc phải chuyển đổi phương tiện trong thời gian ngắn sẽ tạo gánh nặng tài chính đáng kể với nhóm đối tượng này.
Đối với doanh nghiệp, việc chuyển đổi đột ngột sang xe máy điện sẽ gây áp lực lớn đến toàn bộ ngành, từ sản xuất đến phân phối và hậu mãi. Các hãng xe cần đầu tư mạnh để tái cấu trúc dây chuyền, thay đổi công nghệ trong khi chưa có đủ thời gian chuẩn bị và chưa nhận được hỗ trợ tài chính phù hợp. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ thua lỗ, đứt gãy chuỗi cung ứng, gián đoạn sản xuất hoặc thậm chí phá sản.
VAMM cũng nhấn mạnh rằng gần 2.000 đại lý xe máy xăng và khoảng 200 doanh nghiệp cung ứng linh kiện động cơ đốt trong sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp. Trong khi đó, các hãng đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng để đáp ứng những quy định mới về khí thải, tiêu chuẩn kỹ thuật và giới hạn tiêu thụ nhiên liệu sẽ có hiệu lực từ 2027. Nếu phải chuyển sang xe điện quá nhanh, nguồn lực này sẽ trở nên lãng phí, làm giảm hiệu quả chính sách môi trường hiện hành.
Một rào cản khác được VAMM nêu rõ là hạ tầng trạm sạc và lưới điện. Theo hiệp hội, hệ thống trạm sạc công cộng hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng, đặc biệt là tại các đô thị lớn. Bên cạnh đó, lo ngại về an toàn cháy nổ khi sạc xe, nhất là tại các khu chung cư cũ có hệ thống điện xuống cấp, cũng đang khiến người dân e ngại.
Vì vậy, VAMM kiến nghị cần có một lộ trình hợp lý hơn để đảm bảo sự chuyển đổi an toàn, đồng bộ và hiệu quả. Khoảng thời gian 2-3 năm sẽ tạo điều kiện để người dân, doanh nghiệp và các cơ quan chức năng có đủ thời gian thích ứng, tháo gỡ vướng mắc và chuẩn bị hạ tầng cần thiết.
Hiệp hội cũng đề xuất Chính phủ sớm ban hành các chính sách hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế và tín dụng để khuyến khích người dân chuyển sang phương tiện điện, qua đó thúc đẩy quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, toàn diện và thực chất.
PT