Chân núi Phú Sĩ đang được chọn làm “bãi thử” cho công nghệ này. Tỉnh Yamanashi hợp tác cùng SGH2 Energy (Mỹ) triển khai dự án sản xuất hydro từ sinh khối và chất thải hữu cơ, đồng thời xây dựng nhà máy điện hydro thương mại eRex công suất 360 kW tại Fujiyoshida. Những dự án này chứng minh hydro có thể bước ra khỏi phòng thí nghiệm, ứng dụng thực tiễn cho sản xuất lốp xe, chưng cất whisky, chế biến trà xanh hay vận tải du lịch.
Tuy nhiên, hydro xanh vẫn đối mặt nhiều thách thức: chi phí cao, hiệu suất thấp, khó khăn về lưu trữ – vận chuyển và yêu cầu hạ tầng khổng lồ. Do đó, vai trò của nhà nước trong trợ giá và hỗ trợ chính sách là yếu tố quyết định. Các chuyên gia cũng nhấn mạnh hydro chỉ thực sự có lợi thế trong các ngành công nghiệp nhiệt độ cao, hóa chất, luyện kim, hay vận tải đường dài.
Phú Sĩ được chọn nhờ vừa mang tính biểu tượng, vừa có điều kiện phù hợp: nguồn sinh khối sẵn có, nhu cầu du lịch sạch, địa hình thuận lợi để thử nghiệm nhiều mô hình cung ứng. Chính quyền Yamanashi muốn biến vùng Ngũ Hồ thành “thành phố xanh”, mô hình có thể nhân rộng nếu thành công.
Song song, Tokyo đã tổ chức đấu thầu hydro xanh đầu tiên, một phần sản lượng được mua từ Yamanashi. Tập đoàn Suntory cùng địa phương xây dựng nhà máy điện phân 16 MW (2.200 tấn hydro/năm) – lớn nhất Nhật Bản, dự kiến từ 2027 sẽ tham gia toàn diện chuỗi giá trị hydro xanh.
Dù triển vọng dài hạn rõ ràng, thách thức chi phí vẫn hiện hữu. Mitsubishi Heavy Industries dự báo phải đến năm 2040 hydro xanh mới đủ rẻ để cạnh tranh với nhiên liệu hóa thạch. Nhật Bản, vốn đi tiên phong từ năm 2017 với tầm nhìn “xã hội hydro”, đang kiên trì biến hydro xanh thành mảnh ghép quan trọng trong chiến lược khử carbon, đặc biệt ở những lĩnh vực điện trực tiếp khó thay thế.
PK