Trong khoảng trống thị trường hấp dẫn này, Huawei và các công ty bán dẫn nội địa Trung Quốc đang nhanh chóng nổi lên. Nhưng câu hỏi đặt ra liệu năng lực nội địa của Trung Quốc có thể thay thế được công ty Mỹ đang thống trị thế giới chip AI này?

Huawei chớp lấy thời cơ

Tuần trước, Bộ Thương mại Mỹ bất ngờ mở rộng lệnh cấm xuất khẩu đối với dòng chip đồ họa H20 của Nvidia – sản phẩm cấp thấp hơn từng được hãng tinh chỉnh để phù hợp các lệnh hạn chế trước. Đồng thời, một số GPU cao cấp khác của AMD cũng bị đưa vào diện kiểm soát. Việc ngừng xuất khẩu dòng chip này sang Trung Quốc đã gây thiệt hại khoảng 5,5 tỷ USD cho Nvidia trong quý này.

Thách thức của Nvidia lại mang đến cơ hội cho các công ty công nghệ Trung Quốc. Trong đó, nổi bật nhất là Huawei – tập đoàn vốn nằm trong "danh sách đen" của Mỹ từ năm 2019, nhưng vẫn không ngừng đầu tư cho lĩnh vực bán dẫn. Dòng GPU nội địa “Ascend”, với phiên bản mới nhất là 910C, được cho đang dần trở thành lựa chọn thay thế Nvidia trong các hệ thống AI nội địa.

Cambricon Technologies – công ty thiết kế GPU được nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn – cũng đang hưởng lợi từ làn sóng này, với cổ phiếu tăng hơn 400% trong 12 tháng qua. Theo Brady Wang, Phó giám đốc tại Counterpoint Research, động thái từ Mỹ đã tạo động lực lớn để các công ty trong nước cải tiến công nghệ và đẩy nhanh tốc độ thương mại hóa.

Sản xuất – rào cản cuối cùng

Mặc dù Trung Quốc có thể đẩy nhanh việc thiết kế chip, nhưng sản xuất vẫn là điểm nghẽn lớn. Huawei – dù đã chứng minh năng lực thiết kế chip không kém cạnh – vẫn phụ thuộc vào các xưởng đúc nước ngoài để sản xuất hàng loạt.

Đối tác quan trọng nhất của họ – TSMC – không thể tiếp tục hợp tác do các hạn chế liên quan đến bản quyền công nghệ Mỹ. Điều này sẽ buộc Huawei phải trông cậy vào các nhà sản xuất trong nước như SMIC.

Tuy nhiên, chính SMIC cũng đang bị hạn chế quyền tiếp cận thiết bị chế tạo chip tiên tiến từ Mỹ, Nhật Bản và Hà Lan – những yếu tố sống còn để sản xuất GPU hiệu năng cao. Phelix Lee, nhà phân tích tại Morningstar nói: “Tôi rất hoài nghi khả năng Trung Quốc có thể sản xuất GPU thay thế H20 ở quy mô thương mại trong tương lai gần.”

Trong ngắn hạn, các công ty công nghệ Trung Quốc vẫn còn có thể sử dụng kho “dự trữ chiến lược”. Trong quý đầu năm 2025, họ đã nhanh chân đặt trước tới 16 tỷ USD giá trị GPU H20 từ Nvidia – đủ để vận hành hệ thống hiện tại trong ngắn hạn. Nhưng về lâu dài, bài toán cung ứng vẫn sẽ là áp lực lớn nếu ngành bán dẫn nội địa không thể sớm đuổi kịp công nghệ sản xuất toàn cầu.

Các công ty Mỹ chịu thiệt

Dù biết rằng chính quyền Mỹ đặt mục tiêu làm chậm tiến trình AI của Trung Quốc, nhiều chuyên gia cho rằng các biện pháp kiểm soát hiện tại lại đang phản tác dụng.

Paul Triolo, chuyên gia tại DGA Group, nhận định: “Lệnh cấm này chủ yếu gây thiệt hại cho các công ty Mỹ như Nvidia, trong khi chỉ có tác động hạn chế đến tiến trình phát triển AI của Trung Quốc.”

Trên thực tế, Huawei vẫn đang tiếp cận được các linh kiện và thiết bị then chốt từ nhiều quốc gia khác. Báo cáo từ SemiAnalysis cho biết chip Ascend có thể được sản xuất tại SMIC, nhưng vẫn tích hợp các thành phần từ Hàn Quốc, Đài Loan và sử dụng thiết bị đến từ Mỹ, Nhật, Hà Lan. Điều đó cho thấy các biện pháp kiểm soát vẫn chưa đủ mạnh để ngăn Huawei tạo ra GPU hiệu suất cao.

Song song với đó, Trung Quốc vẫn đầu tư mạnh để theo đuổi chiến lược độc lập khỏi công nghệ phương Tây trong ngành chip. Dù chưa chắc chắn nhưng nếu thành công, ngành bán dẫn Trung Quốc không chỉ vượt qua Nvidia trong thị trường nội địa, mà còn có thể trở thành đối thủ đáng gờm toàn cầu trong kỷ nguyên AI.

Nam Trần