Theo Autoblog, hàng loạt đại lý ô tô tại Trung Quốc – đặc biệt là đơn vị chuyên kinh doanh xe điện – đang bên bờ phá sản. Nguyên nhân không chỉ do nhu cầu sụt giảm sau thời kỳ tăng trưởng nóng, mà còn vì xu hướng bán hàng trực tiếp đến người tiêu dùng (direct-to-consumer) khiến hệ thống đại lý truyền thống mất vai trò.
Các hãng lớn như BYD, Nio, Li Auto và Tesla đều chuyển sang bán trực tiếp, cho phép khách hàng đặt xe và nhận hàng tại showroom của hãng. Điều này khiến các đại lý gần như “hết đất sống”. Khảo sát của Hiệp hội Đại lý Ô tô Trung Quốc (CADA) cho thấy chỉ 30% còn có lãi, hơn 40% thua lỗ hoặc ngừng hoạt động. Trong nửa đầu năm 2025, doanh số xe mới giảm hơn 10%, gần 1.000 đại lý phải đóng cửa.
Từ năm 2020, hơn 8.000 đại lý xe điện đã ngừng kinh doanh, và hàng nghìn cơ sở khác có nguy cơ phá sản. Áp lực lớn nhất đến từ cuộc chiến giá. Khi Tesla liên tục giảm giá, các hãng nội địa buộc phải hạ giá sâu hơn để cạnh tranh. BYD, dù dẫn đầu thị trường, cũng giảm giá hàng loạt mẫu xe khiến lợi nhuận toàn ngành lao dốc. Theo Reuters, lợi nhuận ròng của BYD trong quý II/2025 giảm 30% dù doanh thu tăng.
Tình trạng dư cung càng làm mọi thứ tồi tệ hơn. Năng lực sản xuất xe điện Trung Quốc đạt gần 20 triệu chiếc/năm – gấp đôi nhu cầu trong nước. Hàng chục thương hiệu mới như XPeng, Zeekr, Leapmotor liên tục tung sản phẩm, dẫn đến tồn kho lớn, chi phí vận hành cao, trong khi lượng khách mua không đủ.
Ngoài ra, nhiều hãng còn đẩy rủi ro xuống đại lý bằng cách ép nhập xe vượt nhu cầu. Hiệp hội CADA đã phải lên tiếng cảnh báo, cho rằng “việc đổ hàng xuống đại lý đang làm tê liệt hệ thống bán lẻ ô tô”.
Trước sức ép này, nhiều đại lý phải cắt giảm nhân sự, chuyển sang dịch vụ bảo dưỡng hoặc bán xe cũ. Một số chuỗi lớn đã phá sản, kéo theo nguy cơ khủng hoảng toàn ngành.
Chính phủ Trung Quốc buộc phải tìm cách duy trì đà phát triển xe điện – trụ cột trong chiến lược “Made in China 2025” – nhưng tránh sụp đổ vì dư cung. Các biện pháp trợ giá, giảm thuế, hỗ trợ tín dụng chỉ mang tính tạm thời. Giới phân tích cho rằng tái cấu trúc ngành là điều tất yếu, và hàng nghìn đại lý truyền thống sẽ bị loại bỏ, nhường chỗ cho mô hình kinh doanh tinh gọn, số hóa.
Sự thay đổi này không chỉ là khủng hoảng, mà còn là quá trình sàng lọc tự nhiên – nơi chỉ những doanh nghiệp thích ứng nhanh, hiểu khách hàng và tối ưu chi phí mới có thể tồn tại.
PL