Theo Bộ Công Thương, sự cố này đang tạo ra thiệt hại đáng kể cho các doanh nghiệp xuất khẩu chè, đồng thời tác động trực tiếp tới đời sống và thu nhập của người trồng chè trong nước. Trước tình hình đó, Bộ đã triển khai đồng thời nhiều biện pháp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và sớm giải quyết các vướng mắc phát sinh.
Ngay khi tiếp nhận kiến nghị khẩn từ Hiệp hội Chè Việt Nam cùng các doanh nghiệp xuất khẩu, Bộ Công Thương đã giao Vụ Phát triển thị trường nước ngoài và Cục Xuất nhập khẩu phối hợp chặt chẽ với Thương vụ Việt Nam tại Pakistan để theo dõi sát diễn biến, xác minh nguyên nhân và đề xuất hướng xử lý phù hợp.
Theo thông tin từ Thương vụ Việt Nam và Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan, nguyên nhân chủ yếu của tình trạng ách tắc xuất phát từ việc gián đoạn vận tải đường bộ giữa Pakistan và Afghanistan, trong bối cảnh Pakistan áp dụng các biện pháp kiểm soát mới đối với hàng hóa quá cảnh. Trong khi đó, phần lớn các lô chè Việt Nam được ký hợp đồng xuất khẩu sang Afghanistan thông qua trung chuyển tại cảng Karachi.
Thực tế cho thấy, ùn ứ tại cảng Karachi không chỉ ảnh hưởng đến hàng hóa Việt Nam mà mang tính chất bất khả kháng, lan rộng, tác động nghiêm trọng đến hoạt động xuất nhập khẩu và trung chuyển của chính Pakistan. Hiện cảng này đang tồn đọng khoảng 11.000 container hàng trung chuyển sang Afghanistan; cùng với đó là khoảng 25.000 container hàng nhập khẩu và 15.000 container hàng xuất khẩu của Pakistan chưa thể thông quan, do các hiệp hội vận tải nước này tạm dừng hoạt động để phản đối chính sách xử phạt mới đối với phương tiện và lái xe, khiến chuỗi cung ứng nội địa bị đình trệ nặng nề.
Việc kẹt hàng kéo dài buộc các doanh nghiệp xuất khẩu chè Việt Nam phải gánh chi phí lưu container, lưu bãi rất lớn, làm gia tăng nguy cơ suy giảm chất lượng hàng hóa, ảnh hưởng nghiêm trọng tới dòng tiền, khả năng trả nợ ngân hàng cũng như sinh kế của người trồng chè.
Nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt, Bộ Công Thương đã chỉ đạo Thương vụ Việt Nam tại Pakistan chủ động và thường xuyên làm việc với các cơ quan chức năng sở tại, kiến nghị phía Pakistan xem xét các biện pháp tháo gỡ mang tính đặc thù.
Song song đó, Bộ phối hợp với Bộ Ngoại giao và Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan gửi công hàm chính thức tới các cơ quan chức năng Pakistan, đề nghị tạo điều kiện linh hoạt trong xử lý các lô chè của Việt Nam đang bị ùn ứ, trên cơ sở quan hệ hữu nghị và hợp tác kinh tế – thương mại giữa hai nước.
Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan cũng đã trực tiếp làm việc với lãnh đạo Bộ Thương mại Pakistan, Phó Thứ trưởng phụ trách khu vực Afghanistan và Trung Á, đề nghị phía bạn xem xét tính chất đặc thù của hàng hóa Việt Nam và không áp dụng cứng nhắc biện pháp tạm dừng quá cảnh.
Các phương án đang được hai bên trao đổi gồm: cho phép tiếp tục chuyển các container chè đang kẹt tại cảng Karachi sang Afghanistan khi điều kiện an ninh và vận tải cho phép; trong trường hợp không thể chuyển tiếp, xem xét phương án tái xuất sang thị trường thứ ba; phương án cuối cùng là cho phép tái nhập hàng về Việt Nam để hạn chế tối đa thiệt hại cho doanh nghiệp.
Bộ Công Thương cũng đề nghị các doanh nghiệp xuất khẩu chè chủ động phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội Chè Việt Nam và Thương vụ Việt Nam tại Pakistan, cung cấp đầy đủ hồ sơ, chứng từ liên quan; đồng thời rà soát kỹ các điều khoản hợp đồng, phương án logistics thay thế và năng lực tài chính, qua đó cùng cơ quan quản lý Nhà nước lựa chọn giải pháp xử lý hiệu quả nhất.
Khánh Linh