Tại khu chợ Grand Bazaar ở Tehran, các tiểu thương cho biết chỉ cần xuất hiện thông tin liên quan đến trừng phạt, biến động tỷ giá hay căng thẳng khu vực, dòng tiền lập tức chảy vào các loại tài sản “trú ẩn” như USD, vàng, bạc, kim cương, tiền điện tử và một phần nhỏ cổ phiếu. Những tài sản này dễ cất giữ, linh hoạt khi mang theo trong tình huống khẩn cấp – điều người Iran đặc biệt quan tâm khi nỗi lo chiến sự tái bùng phát chưa nguôi.

Mansour, 28 tuổi, chủ một cửa hàng vàng bạc, nói rằng nhu cầu tăng mạnh chưa từng có: “Hai tuần qua, tôi đã bán 6 kg vàng cho khách quen. Chưa bao giờ tôi chứng kiến điều này. Hầu như ai cũng sợ tiền tiết kiệm lại mất giá”.

Vào mùa hè, 1 gam vàng 18K giao dịch khoảng 115 triệu rial (gần 100 USD). Giá vàng miếng đã vượt 1.000 USD; bạc thỏi 1 kg gần 2.000 USD. Cuối tuần trước, giá vàng miếng lần đầu vượt 1,2 tỷ rial. Báo chí Iran cũng ghi nhận bạc thỏi 100 gam đang trở thành lựa chọn “khởi đầu” của nhiều gia đình trung lưu.

Fatemeh Parsa, 47 tuổi, cho biết bà tiếc vì dùng tiền thừa kế để mua căn hộ ở Tehran. Dù bất động sản vẫn giữ giá tại một số khu vực, nhưng tiền gửi và lương bổng không thể theo kịp mức tăng giá. “Nếu mua vàng, tài sản của tôi tăng mạnh hơn nhiều”, bà chia sẻ. “Giờ tôi thấy đầu tư bạc cũng đáng cân nhắc cho tương lai của con”.

Trong khi đó, một bộ phận khá giả phải bán trang sức và vàng miếng để trang trải cuộc sống. Theo nhà buôn lâu năm Amir Ramezani, thu nhập giảm khiến nhiều gia đình phải bán tài sản để duy trì mức sống cũ.

Tiền kỹ thuật số từng là nơi trú ẩn tài sản, nhưng sau khi Mỹ siết các giao dịch liên quan người Iran, vàng và bạc lại càng được ưu tiên. Vàng được ví như “đồng tiền không quốc tịch” nhờ giá trị mang tính toàn cầu, dễ chuyển đổi và được chấp nhận rộng rãi, khác với tiền pháp định vốn chỉ có giá trị trong phạm vi quốc gia.

Tầng lớp giàu có chuyển hướng sang kim cương, đá quý và các loại đá nhỏ dễ cất giấu. Những cửa hàng kim hoàn tại Tehran và Mashhad ghi nhận nhu cầu đá quý cỡ nhỏ tăng mạnh, không chỉ ở giới kinh doanh mà lan sang tầng lớp trung lưu khá giả.

Nền kinh tế Iran gặp khó vì các lệnh trừng phạt khiến dòng vốn bị nghẽn và hoạt động sản xuất bị cản trở. Với những người có nhu cầu đưa tài sản ra nước ngoài, ngoại tệ và vàng vẫn là con đường phù hợp nhất.

Ngoài yếu tố tài chính, còn một nỗi lo thầm lặng: phải mang theo tài sản khi biến cố xảy ra. Trong cuộc chiến 12 ngày, hàng chục nghìn người Tehran đã rời thành phố đến vùng quê hoặc khu vực ven biển Caspi. Nhiều nơi quá tải, ATM cạn tiền hoặc không hoạt động, khiến người dân phải mang theo tài sản có thể quy đổi tức thì.

Ahmad, 49 tuổi, một thương nhân vải, cho biết ông đang bán hết hàng tồn và chuyển toàn bộ tài sản sang vàng và ngoại tệ: “Tôi không thể mang theo nhà hay xe. Hai tháng nay, toàn bộ tiền nhàn rỗi đều chuyển sang ngoại tệ và vàng. Trong trường hợp khẩn cấp, tôi cần tài sản có thể đem theo ngay”.

Theo Washington Post