Từ năm 2026, việc di chuyển bằng đường hàng không của hành khách sẽ chịu tác động trực tiếp từ hàng loạt quy định mới về quyền lợi và nghĩa vụ, đặc biệt liên quan tới trách nhiệm của các hãng bay khi phát sinh chậm chuyến, huỷ chuyến hay từ chối vận chuyển. Đây là những nội dung mà người thường xuyên đi máy bay cần nắm rõ để tránh mất quyền lợi chính đáng.
Cụ thể, Luật Hàng không dân dụng (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua chiều 10/12/2025 với tỷ lệ tán thành cao, sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2026. Một điểm đáng chú ý của luật là việc làm rõ và mở rộng trách nhiệm của hãng hàng không đối với hành khách.
Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình trước khi Quốc hội biểu quyết, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết luật đã bổ sung quy định buộc người vận chuyển chịu trách nhiệm về tính chính xác của lý do chậm, huỷ chuyến do mình công bố, đồng thời giao cơ quan quản lý hàng không giám sát việc thực hiện. Điều này đồng nghĩa các hãng bay không còn dễ dàng đưa ra lý do thiếu căn cứ như trước.
(Ảnh minh hoạ, nguồn: Châu Anh)
Luật mới quy định cụ thể nghĩa vụ của hãng hàng không khi chuyến bay bị chậm, huỷ hoặc hành khách bị từ chối vận chuyển:
-
Người vận chuyển phải thông báo kịp thời, đầy đủ cho hành khách về tình trạng chuyến bay.
-
Trường hợp hành khách đã được xác nhận chỗ nhưng chuyến bay bị chậm, huỷ hoặc bị từ chối vận chuyển không do lỗi của hành khách, hãng bay phải thông báo sớm, xin lỗi hành khách, đồng thời bảo đảm ăn uống, nghỉ ngơi, đi lại và chi trả các chi phí phát sinh trực tiếp, phù hợp với thời gian chờ đợi tại sân bay.
-
Nếu sự cố xảy ra do lỗi của hãng hàng không, người vận chuyển buộc phải sắp xếp hành trình thay thế phù hợp hoặc hoàn trả tiền phần vé chưa sử dụng theo yêu cầu của hành khách, và không được thu thêm bất kỳ khoản phí nào.
Đáng chú ý, luật cũng quy định rõ: khi chuyến bay bị huỷ, chậm kéo dài hoặc hành khách bị từ chối vận chuyển do lỗi của người vận chuyển, hãng hàng không phải chi trả một khoản bồi thường ứng trước, không hoàn lại, bằng tiền hoặc chứng từ có giá trị tương đương. Trường hợp phát sinh bồi thường thiệt hại theo trách nhiệm dân sự, khoản bồi thường ứng trước này sẽ được trừ vào nghĩa vụ bồi thường chung.
Song song với nghĩa vụ của hãng bay, quyền của hành khách cũng được xác lập rõ ràng hơn:
-
Nếu không được vận chuyển do lỗi của hãng, hành khách có quyền yêu cầu bố trí hành trình khác hoặc hoàn lại tiền phần vé, dịch vụ chưa sử dụng.
-
Hành khách phải được thông báo về mức giới hạn trách nhiệm bồi thường trong các trường hợp tai nạn, thương tích, hư hỏng hoặc thất lạc hành lý, cũng như vận chuyển chậm.
-
Đặc biệt, luật mới cho phép hành khách có quyền từ chối chuyến bay. Nếu đang trong hành trình, hành khách có thể dừng bay tại bất kỳ sân bay hoặc điểm hạ cánh bắt buộc nào và được hoàn lại tiền vé hoặc số tiền tương ứng với phần vé, dịch vụ chưa sử dụng, sau khi trừ các chi phí và khoản phạt theo điều kiện vé hoặc hợp đồng vận chuyển.
Với những điều chỉnh này, từ năm 2026, hành khách đi máy bay không còn ở thế bị động khi gặp sự cố. Việc hiểu rõ các quyền lợi mới không chỉ giúp tránh bị thiệt thòi mà còn là cơ sở quan trọng để tự bảo vệ mình trong những tình huống phát sinh ngoài ý muốn.
Phú Bình