Chính phủ vừa ban hành Nghị định 296 quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Nghị định xác định nguyên tắc, trình tự và thủ tục áp dụng các biện pháp cưỡng chế để thi hành quyết định xử phạt, tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả và hoàn trả kinh phí cho cơ quan thực hiện.

Điểm đáng chú ý là việc cụ thể hóa loạt biện pháp cưỡng chế tài chính nhằm thu hồi tiền phạt, trong đó có quy định khấu trừ tiền trong tài khoản hoặc tiền gửi khi cá nhân, tổ chức không tự nguyện chấp hành mà có tiền gửi tại tổ chức tín dụng hoặc Kho bạc Nhà nước.

Theo quy định, trong vòng 1 ngày làm việc kể từ khi nhận quyết định cưỡng chế, tổ chức tín dụng, Kho bạc Nhà nước hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam phải phong tỏa số tiền tương ứng với số tiền phải nộp. Nếu số dư không đủ, đơn vị phải phong tỏa toàn bộ tài khoản. Các tổ chức này có trách nhiệm cung cấp thông tin, phong tỏa và trích chuyển tiền khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền.

Để đảm bảo thi hành, nghị định cho phép áp dụng khẩn cấp biện pháp phong tỏa tài khoản, tiền gửi hoặc niêm phong tài sản khi có căn cứ cho thấy cá nhân, tổ chức có dấu hiệu tẩu tán tiền bạc, tài sản.

Ngoài khấu trừ tiền gửi, nghị định còn quy định chi tiết về khấu trừ một phần lương/thu nhập và kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá. Mức khấu trừ đối với lương và lương hưu không vượt quá 30% thu nhập hàng tháng sau khi đã trừ bảo hiểm và thuế; với các khoản thu nhập khác, tối đa 50%. Việc khấu trừ phải bảo đảm mức sống tối thiểu cho người bị cưỡng chế và người phụ thuộc.

Kê biên tài sản phải bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người bị cưỡng chế, ví dụ không kê biên nhà ở duy nhất phục vụ nhu cầu sinh hoạt tối thiểu. Đồng thời, cá nhân, tổ chức bị kê biên và UBND cấp xã nơi tài sản tọa lạc phải được thông báo trước ít nhất 5 ngày làm việc.

KP