Bộ Công Thương vừa công bố dự thảo nghị định thay thế Nghị định 69/2018, tập trung vào việc siết quản lý hoạt động tạm nhập – tái xuất. Đây là lĩnh vực tồn tại nhiều bất cập, khi cơ chế này cho phép đưa hàng hóa vào Việt Nam nhưng không tiêu thụ nội địa mà xuất đi nước thứ ba. Trên thực tế, nhiều đối tượng đã lợi dụng để hợp thức hóa hàng cấm, hàng kém chất lượng hoặc trốn thuế.
Dự thảo mới đưa ra nhiều quy định chặt chẽ. Thứ nhất, hàng hóa tạm nhập – tái xuất chỉ được lưu lại tại Việt Nam tối đa 60 ngày, được phép xin gia hạn tối đa hai lần, mỗi lần không quá 30 ngày. Hết hạn buộc phải tái xuất hoặc tiêu hủy. Quy định này nhằm chấm dứt tình trạng lưu kho kéo dài, tạo kẽ hở cho gian lận. Thứ hai, hàng hóa phải đi qua cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính; việc qua cửa khẩu phụ hoặc lối mở chỉ được thực hiện khi có quyết định của Thủ tướng. Đây là giải pháp hạn chế tuyến tiểu ngạch – vốn là “điểm nóng” buôn lậu. Ngoài ra, dự thảo cũng bổ sung cơ chế cấp phép cho các mặt hàng nhạy cảm, trong khi hàng thông thường chỉ cần thủ tục hải quan.
Bộ Công Thương vừa công bố dự thảo nghị định mới thay thế Nghị định 69/2018, nhằm siết chặt hoạt động tạm nhập – tái xuất. Ảnh minh hoạ.
Theo giới chuyên gia, khung pháp lý mới sẽ giúp minh bạch hơn trong quản lý, tạo điều kiện cho cơ quan chức năng giám sát chặt chẽ, đồng thời giúp doanh nghiệp chủ động kế hoạch kinh doanh. Nếu được thực thi nghiêm túc, nghị định có thể góp phần đáng kể trong việc giảm hàng lậu, bảo vệ thị trường và nguồn thu ngân sách.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp bày tỏ lo ngại về áp lực thực thi, đặc biệt đối với các lô hàng cần thời gian lưu kho dài hơn do kiểm định, sửa chữa, trưng bày hoặc chờ tái xuất. Nếu thiếu hướng dẫn chi tiết và thủ tục minh bạch, có nguy cơ phát sinh ách tắc, chi phí tăng hoặc tranh chấp pháp lý. Một số chuyên gia pháp lý cho rằng cần quy định rõ quy trình tiêu hủy hàng hóa, xác định trách nhiệm chi phí và tiêu chuẩn môi trường để tránh tranh cãi. Đồng thời, danh mục hàng hóa nhạy cảm cũng cần công bố minh bạch, tránh tình trạng áp dụng tùy tiện.
Luật sư Nguyễn Thị Thu Hoài – Phó Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Chống hàng giả – nhận định, dự thảo nghị định là “cú hích” cần thiết để ngăn chặn gian lận thương mại. Theo bà, siết chặt thời gian lưu kho và yêu cầu đi qua cửa khẩu quốc tế sẽ giảm đáng kể khả năng hợp thức hóa hàng cấm. Bà cũng nhấn mạnh cần đồng bộ hóa với các luật hiện hành và cam kết quốc tế, đồng thời thiết lập hệ thống giám sát, kiểm tra chất lượng hàng hóa ngay tại cửa khẩu để ngăn hàng giả, hàng kém chất lượng lọt vào nội địa.
Để nghị định thực sự phát huy hiệu quả, nhiều ý kiến cho rằng cần triển khai đồng bộ các biện pháp thực thi: tăng cường phối hợp liên ngành, ứng dụng công nghệ quản lý chuỗi cung ứng số, công khai dữ liệu vi phạm và áp dụng cơ chế thưởng – phạt minh bạch. Ngoài ra, Chính phủ cũng cần xây dựng quy trình tiêu hủy chặt chẽ, đảm bảo an toàn môi trường và bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp chân chính. Khi phát sinh tranh chấp, cơ chế xử lý nhanh chóng là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu rủi ro và chi phí cho doanh nghiệp.
PL