Ngay tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết số 201/2025/QH15 ngày 29/5/2025, trong đó cho phép hình thành Quỹ Nhà ở quốc gia. Trong bối cảnh nhu cầu nhà ở xã hội, đặc biệt ở các thành phố lớn và khu công nghiệp, không ngừng tăng, quỹ được xem là giải pháp bổ sung nguồn lực quan trọng, giảm áp lực cho ngân sách.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, chỉ trông chờ vào ngân sách nhà nước sẽ không đủ để quỹ phát huy vai trò then chốt. TS Trần Xuân Lượng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam, cho rằng việc hình thành Quỹ Nhà ở quốc gia đòi hỏi phải khai thác tối đa các nguồn vốn xã hội hóa. Các kênh có thể tính đến gồm huy động từ doanh nghiệp thông qua hình thức PPP, ưu đãi thuế; từ người lao động qua hình thức trích quỹ lương để đóng góp an sinh; từ các nguồn vốn vay ưu đãi quốc tế hoặc quỹ tín dụng phát triển. Mô hình “tiết kiệm nhà ở có điều kiện” như Hàn Quốc cũng là một gợi ý đáng tham khảo.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, Bộ Xây dựng đã hoàn thiện Dự thảo Nghị định của Chính phủ hướng dẫn thực hiện Nghị quyết, trong đó quy định cụ thể về hoạt động của Quỹ Nhà ở quốc gia. Dự thảo đang lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và dự kiến trình Chính phủ ban hành trong tháng 6/2025 để kịp có hiệu lực từ 1/7/2025.
Theo dự thảo, quỹ sẽ hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, được quản lý chặt chẽ, độc lập với ngân sách nhà nước nhưng phải bảo toàn vốn. Nguồn thu của quỹ trung ương sẽ bao gồm ngân sách nhà nước cấp, tiền bán nhà thuộc tài sản công, đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, khoản trích nộp từ quỹ nhà ở địa phương và các nguồn huy động hợp pháp khác. Quỹ nhà ở địa phương cũng sẽ có nguồn thu tương tự, cộng thêm tiền đấu giá quyền sử dụng đất, tiền trích từ quỹ đất phát triển hạ tầng phục vụ xây dựng nhà ở xã hội.
Nhiều ý kiến nhấn mạnh, ngoài việc huy động vốn đa dạng, việc vận hành quỹ cần đi kèm cơ chế giám sát độc lập, công khai minh bạch tài chính và công bố hiệu quả đầu tư định kỳ. Chỉ như vậy, Quỹ Nhà ở quốc gia mới tạo được niềm tin với người dân, doanh nghiệp và các nhà đầu tư.