Bảo hộ tài sản trí tuệ – gia tăng lợi thế cạnh tranh

Theo ông Cường, quyền sở hữu trí tuệ bao gồm quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp (nhãn hiệu, sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, chỉ dẫn địa lý, bí mật kinh doanh...) và quyền đối với giống cây trồng. Khi được đăng ký và bảo hộ, các tài sản này không chỉ trở thành tài sản hợp pháp để góp vốn kinh doanh, mà còn có thể thương mại hóa thông qua chuyển nhượng, cấp phép sử dụng hoặc nhượng quyền thương mại.

Bên cạnh lợi ích kinh tế trực tiếp, bảo hộ sở hữu trí tuệ còn giúp doanh nghiệp củng cố vị thế trên thị trường khi được độc quyền khai thác trong phạm vi nhất định. “Những doanh nghiệp chú trọng đầu tư vào tên thương mại, logo, thiết kế bao bì hay giải pháp công nghệ thường có khả năng mở rộng thị trường tốt hơn và duy trì vị thế cạnh tranh lâu dài”, ông nhấn mạnh.

Quan trọng hơn, chính sách bảo hộ này còn thúc đẩy doanh nghiệp tiếp tục đầu tư sáng tạo, gia tăng năng suất và giá trị thương hiệu.

Vì sao doanh nghiệp Việt vẫn “lơ là” với quyền sở hữu trí tuệ?

Theo luật sư Phùng Quang Cường, nguyên nhân trước hết đến từ nhận thức hạn chế của nhiều doanh nghiệp về tầm quan trọng của việc đăng ký bảo hộ. Thủ tục đăng ký cũng còn phức tạp và kéo dài.

Dù luật quy định thời gian thẩm định không quá 18 tháng đối với sáng chế, 9 tháng đối với nhãn hiệu, 7 tháng với kiểu dáng công nghiệp, nhưng thực tế có thể kéo dài thêm 1–3 năm. Điều này làm giảm động lực đăng ký của doanh nghiệp.

Một thực tế khác là doanh nghiệp Việt chủ yếu tập trung đăng ký nhãn hiệu, trong khi số lượng đơn sáng chế còn rất khiêm tốn. Năm 2024, chỉ có 1.226 đơn sáng chế do người Việt nộp, thấp gấp 7,7 lần so với 8.678 đơn của người nước ngoài.

Trong khi đó, tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn phổ biến, đặc biệt trên các sàn thương mại điện tử với hàng giả, hàng nhái. Nguyên nhân đến từ chế tài xử phạt còn nhẹ, mức phạt tối đa hiện chỉ dừng ở 500 triệu đồng đối với tổ chức, chưa đủ sức răn đe.

Hoàn thiện pháp luật, nâng cao ý thức doanh nghiệp

Để khắc phục, ông Cường đề xuất cần rà soát và cập nhật pháp luật theo chuẩn mực quốc tế, rút ngắn thời gian thẩm định và tăng tính răn đe trong chế tài xử phạt.

Ở góc độ doanh nghiệp, cần quản trị tài sản trí tuệ ngay từ giai đoạn sáng tạo, tiến hành đăng ký bảo hộ và xây dựng chiến lược kiểm soát chất lượng, quản lý hình ảnh thương hiệu. Doanh nghiệp cũng nên đầu tư công nghệ để phòng chống hành vi giả mạo và thiết lập cơ chế giám sát, phát hiện vi phạm.

“Doanh nghiệp cần chủ động tìm đến các chuyên gia pháp lý để được hỗ trợ trong quá trình đăng ký và xử lý tranh chấp. Khi phát hiện hành vi xâm phạm, phải nhanh chóng hành động bằng biện pháp pháp lý để bảo vệ quyền lợi”, ông nhấn mạnh.

Diễn đàn về chính sách tài sản trí tuệ

Nhằm thúc đẩy hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp, dưới sự chỉ đạo của VCCI, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các đơn vị liên quan sẽ tổ chức Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ - Động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo”.

  • Thời gian: 13h30 – 17h00, ngày 26/8/2025

  • Địa điểm: Lầu 10, Hội trường VCCI-HCM, số 171 Võ Thị Sáu, P. Xuân Hòa, TP. Hồ Chí Minh.

Sự kiện kỳ vọng sẽ góp phần xây dựng “lá chắn” vững chắc bảo vệ doanh nghiệp Việt trong hành trình vươn ra thị trường toàn cầu.