Zuckerberg tiến hành tái cấu trúc nhiều bộ phận, dồn nguồn lực cho các sản phẩm mới và chi hàng chục tỷ USD để cạnh tranh trực diện với OpenAI, Google cùng nhiều đối thủ khác trong cuộc đua AI. Song song đó là sự thay đổi đáng kể trong phong cách lãnh đạo, bao gồm cả việc ông công khai đề cao thứ mà mình gọi là “năng lượng nam tính” mạnh mẽ hơn.

Trong quá trình này, Meta thu hẹp tham vọng với metaverse, nâng cao tiêu chuẩn hiệu suất và cắt giảm hàng nghìn vị trí việc làm, nhằm theo đuổi tầm nhìn về “siêu trí tuệ cá nhân” của Zuckerberg. Ở một khía cạnh, những bước đi này giúp công ty vận hành gọn gàng hơn và đẩy nhanh tốc độ đổi mới. Ở chiều ngược lại, nhiều bộ phận rơi vào trạng thái xáo trộn, với căng thẳng nội bộ phát sinh từ các đợt tái tổ chức AI và cuộc “săn đầu người” nhân tài AI do chính Zuckerberg khởi xướng. Một số nhân viên cho rằng các đợt sa thải đầu năm, bị gắn nhãn “kém hiệu suất”, đã gây tổn hại tinh thần không cần thiết.

Cuộc chuyển mình của Meta diễn ra trong bối cảnh các tập đoàn công nghệ lớn đang viết lại “luật chơi” vận hành: siết chi phí, cứng rắn hơn với nhân sự và đặt cược lớn rằng AI sẽ quyết định ai dẫn đầu trong thập kỷ tới. Meta tin rằng chiến lược “đi nhanh và mạnh hơn” sẽ tạo lợi thế cạnh tranh. Sau vài tháng, một khảo sát nội bộ cho thấy tác động của đợt “tái cấu trúc văn hóa” đầu năm 2025 đã phần nào dịu lại, với cảm nhận của nhân viên cải thiện trong thời gian gần đây.

Tuy nhiên, giới đầu tư vẫn bày tỏ lo ngại về chiến lược, đặc biệt là kế hoạch chi hàng chục tỷ USD cho hạ tầng và nhân sự AI. Câu hỏi đặt ra là liệu Meta có đang đi quá xa. Tính từ đầu năm, cổ phiếu Meta chỉ tăng khoảng 7,5%, thấp hơn đáng kể so với S&P 500 và kém xa phần lớn nhóm “Magnificent 7”. “Công ty cần phải diễn giải rõ tầm nhìn, cho thấy các mảnh ghép liên kết ra sao, và quan trọng nhất là chứng minh tăng trưởng bền vững”, Mike Proulx, Giám đốc nghiên cứu tại Forrester, nhận xét.

Cuộc đại tu AI

Mùa hè năm ngoái, Zuckerberg quyết tâm xóa bỏ ấn tượng rằng Meta đang tụt lại phía sau trong lĩnh vực AI. Tháng 6, công ty đầu tư 14 tỷ USD vào Scale AI và mời nhà sáng lập 28 tuổi Alexandr Wang đảm nhiệm vị trí Giám đốc AI (Chief AI Officer). Hai tháng sau, bộ phận AI được đổi tên thành Meta Superintelligence Labs (MSL).

Trong quá trình tái tổ chức đội ngũ và thu hút nhân tài từ các đối thủ, một số cựu nhân viên công khai chỉ trích rằng Meta thiếu một chiến lược AI xuyên suốt. Joena Zhang, cựu nhân viên MSL, viết trên LinkedIn vào tháng 11 rằng trong nửa đầu năm, “không ai thực sự biết ai đang làm gì” tại MSL (khi đó còn mang tên GenAI), với những cuộc họp kéo dài nhưng hiếm khi đi tới quyết định cụ thể. Tháng 7, cựu nhà nghiên cứu Tijmen Blankevoort cũng nhận định trên Substack rằng Meta có “tầm nhìn thay đổi liên tục, khiến đội ngũ khó mà hứng khởi theo đuổi”.

Meta tung ra các gói đãi ngộ rất lớn để lôi kéo nhân tài từ OpenAI, DeepMind (Google) và nhiều nơi khác. Điều này tạo ra sự rạn nứt giữa “lực lượng cũ” và các nhân sự mới, khi người đến sau được trả lương cao hơn đáng kể. Theo hai nhân viên MSL, điều này còn làm nảy sinh cạnh tranh ngầm nhằm chứng minh ý tưởng AI nào “xứng đáng” hơn, cùng căng thẳng xoay quanh quyền tiếp cận tài nguyên tính toán và vị thế của các nhóm lõi trong MSL.

Tháng 8, Meta tiến hành đợt tái tổ chức lớn thứ tư chỉ trong vòng sáu tháng để tinh giản AI, chia MSL thành bốn nhóm: một phòng thí nghiệm TBD (to be determined – chưa định danh), một nhóm sản phẩm phụ trách trợ lý Meta AI, một nhóm hạ tầng và phòng thí nghiệm FAIR lâu năm. Theo hai nhân viên MSL, sau thay đổi này, quyền sở hữu dự án trở nên mơ hồ, nhân sự bị điều chuyển liên tục, và luồng thông tin giữa TBD và MSL không phải lúc nào cũng thông suốt.

Phản hồi về những thông tin này, người phát ngôn Meta dẫn lại bài đăng trên X của Andy Stone, phụ trách truyền thông, gọi các tường thuật về tái cấu trúc AI là “navel-gazing” (tự soi rốn). Ít nhất tám nhân sự AI, bao gồm nhà nghiên cứu, kỹ sư và một lãnh đạo sản phẩm cấp cao, đã rời Meta trong hai tháng sau khi MSL được thành lập. Meta cho biết đa phần là những người gắn bó lâu năm và việc có một tỷ lệ rời đi nhất định là bình thường với một tổ chức quy mô lớn.

Hai tháng sau đợt xáo trộn tháng 8, Meta tiếp tục cắt khoảng 600 vị trí như một phần của tái tổ chức rộng hơn trong MSL. Alexandr Wang nói với nhân viên rằng các động thái này nhằm đẩy nhanh quá trình ra quyết định. Shay Boloor, chiến lược gia trưởng tại Futurum Equities, cho rằng những thay đổi giúp Meta “chạy nhanh hơn” trong việc phát hành mô hình và tích hợp AI vào Facebook, Instagram và WhatsApp. “Meta hiện là một trong số ít công ty vừa huấn luyện mô hình AI cấp ‘frontier’ vừa triển khai tới hàng tỷ người dùng. Đó là vị thế rất đáng giá”, ông nhận định.

Meta cũng xáo trộn bộ phận Reality Labs phụ trách VR/MR. Công ty đang cân nhắc cắt giảm ngân sách cho mảng metaverse trong Reality Labs, kéo theo khả năng tiếp tục cắt việc. Người phát ngôn Meta cho biết hãng đang tái phân bổ một phần đầu tư “từ metaverse sang kính AI và thiết bị đeo” để phù hợp với xu hướng tăng trưởng, và “không có kế hoạch thay đổi diện rộng hơn”.

Áp lực hiệu suất gia tăng

Các đợt cắt giảm tại MSL nằm trong nỗ lực siết chặt hiệu quả vận hành của Meta trong năm nay, bao gồm việc giảm bớt tầng nấc quản lý và áp dụng hệ thống đánh giá khắt khe hơn. Tháng 1, Zuckerberg tuyên bố đã “nâng chuẩn quản trị hiệu suất” và sẽ nhanh chóng cắt khoảng 5% nhân sự bị xếp loại “kém hiệu quả”. Tháng 2, Meta cắt khoảng 3.600 việc làm trên tổng số 78.450 nhân viên.

Đến tháng 5, công ty yêu cầu quản lý xếp tỷ lệ cao hơn nhân viên vào nhóm đánh giá thấp nhất: với các đội từ 150 người trở lên, 15–20% bị xếp “dưới kỳ vọng”, so với mức 12–15% của năm trước. Nhiều nhân viên cho rằng hệ thống mới tạo ra môi trường “nồi áp suất”, thúc đẩy cạnh tranh gay gắt. Một số quản lý và nhân viên mô tả xu hướng chọn dự án ngắn hạn để tự bảo vệ mình khỏi rơi xuống cuối bảng xếp hạng.

Yêu cầu “lấp đầy” nhóm đánh giá thấp cũng dẫn tới việc một số quản lý cố tình để trống vị trí hoặc tuyển người mới chỉ để xếp họ vào nhóm cuối. Meta cho biết cảm nhận của nhân viên đã cải thiện trong nửa cuối năm. Khảo sát nội bộ gần nhất, thực hiện từ ngày 20/10 đến 3/11, cho thấy tỷ lệ “lạc quan” đạt 80%, “tự hào” 71% và “tin tưởng lãnh đạo” 68%, tăng 10–12 điểm phần trăm so với khảo sát tháng 4–5, với tỷ lệ tham gia lên tới 91%.

Người ra đi, người ở lại

Chuỗi thay đổi về chính sách, tái tổ chức, cắt giảm nhân sự và chuẩn hiệu suất cao hơn đã kích hoạt làn sóng nghỉ việc tại Meta trong năm 2025. Một số người cho biết sự tiến hóa trong lập trường chính trị và thay đổi quản trị nội bộ không còn phù hợp với giá trị cá nhân của họ. “Meta năm 2025 rất khác so với Oculus hay Facebook năm 2017”, một kỹ sư rời công ty vào tháng 8 sau gần tám năm chia sẻ. Anh viện dẫn “vấn đề nguyên tắc”, nói rằng sự lệch pha, cả ngầm lẫn công khai, với chính quyền Mỹ hiện tại đã va chạm với niềm tin cá nhân.

Những lý do tương tự cũng xuất hiện trong các bài chia tay khác, như “áp lực không cần thiết, thiếu cảm thông và đôi lúc thiếu công bằng”, hay “tranh giành phạm vi trách nhiệm”. Người phát ngôn Meta cho rằng các trường hợp nghỉ việc chỉ phản ánh một phần rất nhỏ. Công ty hiện có 78.450 nhân viên, với quy mô nhân sự tăng 8%.

Một số người rời đi nói rằng họ không còn kênh phản hồi hiệu quả tới lãnh đạo về các vấn đề như DEI (Đa dạng, Công bằng và Hòa nhập) hay khái niệm “năng lượng nam tính”, do câu hỏi trong các buổi hỏi–đáp được chọn lọc trước và những bài viết chỉ trích đôi khi bị gỡ khỏi nền tảng. Jonny Oser, Phó chủ tịch truyền thông nội bộ, viết với nhân viên đầu năm rằng công ty sẽ bỏ qua những câu hỏi được dự đoán là “không hữu ích nếu bị rò rỉ” hoặc các vấn đề nhân sự đã được trả lời.

Meta khẳng định không gỡ bài chỉ vì chỉ trích lãnh đạo, mà chỉ can thiệp khi nội dung vi phạm quy tắc CEE (Community Engagement Expectation), chẳng hạn thiếu tôn trọng. Trong một khảo sát nội bộ tháng 1 về “mức độ sợ hãi tại nơi làm việc”, nhiều nhân viên bỏ phiếu ẩn danh cho biết họ “rất sợ” hoặc “cực kỳ sợ” việc nói thẳng có thể dẫn tới kỷ luật.

Dù vậy, không phải tất cả đều bi quan. Một bộ phận nhân viên hiện tại vẫn đánh giá Meta là môi trường đáng làm việc, đặc biệt với những người quen chịu áp lực cao. “Ai tự tin vào năng lực và hiệu suất của mình thường sẽ phát huy tốt”, một kỹ sư cao cấp nói. Một nhân viên kỳ cựu khác cho rằng Meta trước đây “nuông chiều” nhân viên, nhưng điều đó đang thay đổi.

Một kỹ sư khác chia sẻ lý do ở lại: “Chúng ta vẫn ở tuyến đầu R&D. Có rất nhiều thứ thú vị về AI, thiết bị đeo, robot, giúp người giỏi học hỏi và tích lũy kỹ năng”. Anh nói thêm: “Lương vẫn rất cao, đồ ăn và snack miễn phí. Ít nhất là không nhàm chán”.

Theo: BI