Tổng chưởng lý bang Missouri Catherine Hanaway mới đây trao đổi với Newsweek (Mỹ) rằng bang này đang xem xét nhắm tới nhiều loại tài sản thuộc sở hữu của Trung Quốc trong nỗ lực thực thi phán quyết của tòa án Mỹ.

“Trung Quốc đã gây ra những tổn thất nghiêm trọng đối với người dân và nền kinh tế của chúng tôi”, bà Hanaway cáo buộc. “Chúng tôi quyết tâm buộc họ phải chịu trách nhiệm và thu hồi tối đa số tiền có thể. Có người hỏi liệu chúng tôi có tịch thu gấu trúc ở Vườn thú Quốc gia hay không. Câu trả lời là không. Chúng tôi đang xem xét các tài sản khác của Trung Quốc, bao gồm cả đất nông nghiệp.”

Theo Newsweek, vụ việc phản ánh rõ những rạn nứt ngoại giao sâu sắc giữa Mỹ và Trung Quốc, đồng thời đặt ra nhiều vấn đề phức tạp liên quan đến luật pháp quốc tế, quyền miễn trừ quốc gia và thẩm quyền của các bang Mỹ trong việc tịch thu tài sản thuộc sở hữu nước ngoài. Kết quả tranh chấp có thể tạo tiền lệ cho các vụ kiện liên quan đến đại dịch trong tương lai.

Missouri và Trung Quốc đồng loạt khởi kiện

Mới đây, Trung Quốc đã nộp đơn kiện tại Tòa án Nhân dân Trung cấp thành phố Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc), nhắm vào bang Missouri cùng một số quan chức của bang này, yêu cầu bồi thường hơn 50 tỷ USD và xin lỗi công khai.

Ở chiều ngược lại, bang Missouri đang thúc đẩy các thủ tục pháp lý nhằm thực thi phán quyết trị giá 24 tỷ USD của tòa án Mỹ đối với chính phủ Trung Quốc và các thực thể liên quan, thông qua việc nhắm tới những tài sản của Trung Quốc đang hiện diện tại Mỹ.

Nguồn gốc tranh chấp bắt đầu từ vụ kiện năm 2020, khi bang Missouri cáo buộc Trung Quốc làm trầm trọng thêm đại dịch COVID-19 do tích trữ thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) và không đưa ra cảnh báo kịp thời về virus corona.

Đầu năm nay, Văn phòng Tổng chưởng lý bang Missouri đã giành chiến thắng trong vụ kiện trị giá 24 tỷ USD nhằm vào Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, Đảng Cộng sản Trung Quốc và các tổ chức liên quan, sau khi phía Trung Quốc không tham gia quá trình tố tụng tại tòa án Mỹ.

Để đáp trả, Trung Quốc đã đệ đơn kiện đòi bồi thường 50,5 tỷ USD (356,4 tỷ nhân dân tệ) tại tòa án ở Vũ Hán.

Đơn kiện do chính phủ Trung Quốc, chính quyền thành phố Vũ Hán, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc và Viện Virus học Vũ Hán cùng nộp, trong đó nêu tên bang Missouri, Thống đốc Missouri Mike Kehoe, Thượng nghị sĩ Mỹ Eric Schmitt – người khởi xướng vụ kiện ban đầu – và cựu Tổng chưởng lý Missouri Andrew Bailey là các bị đơn.

Phía Trung Quốc cáo buộc bang Missouri và các quan chức đã “tạo ra lượng lớn thông tin sai lệch và lan truyền những phát ngôn mang tính vu khống, kỳ thị và phân biệt đối xử”, gây tổn hại đến lợi ích kinh tế cũng như uy tín quốc gia của Trung Quốc. Ngoài yêu cầu bồi thường tài chính, Trung Quốc còn đề nghị các bị đơn công khai xin lỗi trên các phương tiện truyền thông lớn của cả Mỹ và Trung Quốc, đồng thời thanh toán chi phí pháp lý.

Phản ứng từ hai phía

Bà Hanaway cho rằng việc Trung Quốc cáo buộc Missouri “coi thường các đánh giá xã hội” của Viện Virus học Vũ Hán là điều đáng chú ý, đồng thời khẳng định bang này sẽ kiên trì theo đuổi mục tiêu thu hồi khoản tiền 24 tỷ USD đã được tòa án liên bang Mỹ phán quyết.

Thượng nghị sĩ Eric Schmitt cho biết ông đã bị cấm nhập cảnh vào Trung Quốc và hiện trở thành mục tiêu trong vụ kiện trị giá 50 tỷ USD. Ông khẳng định đây là “một vụ kiện kỳ lạ, hoàn toàn thiếu cơ sở thực tế và pháp lý”, đồng thời tin rằng các phán quyết từ tòa án Trung Quốc sẽ không thể được thi hành đối với người dân Missouri hay cá nhân ông.

Trong khi đó, ông Liu Pengyu – người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington – mô tả vụ kiện của Missouri là “một hành động mang động cơ chính trị rõ ràng”, nhấn mạnh Trung Quốc kiên quyết phản đối, không chấp nhận và bảo lưu quyền thực hiện các biện pháp đáp trả mạnh mẽ.

Diễn biến tiếp theo

Theo Newsweek, bang Missouri hiện đang xin chứng nhận phán quyết của tòa án liên bang Mỹ – bước pháp lý cần thiết để tiến hành tịch thu tài sản. Nếu được chấp thuận, bang này có thể xác định và phong tỏa các tài sản thuộc sở hữu của Trung Quốc, đặc biệt là đất nông nghiệp và các lợi ích tài chính có liên quan đến chính phủ Trung Quốc hoặc các tổ chức đại diện.

Song song đó, các thủ tục tố tụng tại tòa án Vũ Hán vẫn tiếp diễn, với yêu cầu bồi thường hàng chục tỷ USD và đòi hỏi lời xin lỗi công khai từ phía các bị đơn Mỹ.

Phong Trường