Tái định hình Hội đồng Thống đốc Fed

Động thái nhằm loại bỏ bà Cook diễn ra sau nhiều tháng ông Trump liên tục chỉ trích Fed cũng như Chủ tịch Jerome Powell vì không thực hiện cắt giảm lãi suất như mong muốn.

Trong trường hợp thành công, ông Trump sẽ có quyền chỉ định người thay thế, qua đó định hình lại Hội đồng Thống đốc Fed trong nhiều năm tới, bởi nhiệm kỳ tiêu chuẩn của các thống đốc kéo dài tới 14 năm.

Tính đến đầu tuần, Hội đồng có 6 thành viên, bao gồm bà Cook, trong khi một ghế vẫn để trống sau khi thống đốc Adriana Kugler từ chức. Trong số 7 ghế, hiện đã có 2 thành viên là Christopher Waller và Michelle Bowman do ông Trump bổ nhiệm, còn Chủ tịch Jerome Powell cũng từng được ông lựa chọn vào năm 2017.

Ông Trump đã đề cử Stephen Miran – Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế – cho chiếc ghế trống mà bà Kugler để lại. Nếu Miran được Thượng viện thông qua và đồng thời ông Trump loại bỏ được bà Cook, cán cân trong Hội đồng sẽ nghiêng về phía ông với đa số 4–3.

Hội đồng này, cùng với 5 Chủ tịch Fed khu vực (luân phiên tham gia), hợp thành Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) – cơ quan quyết định lãi suất chính sách then chốt của Fed.

Trước đó, từng có tin đồn ông Trump muốn bãi nhiệm luôn cả ông Powell. Ngày 15/6, ông đã tham khảo ý kiến một nhóm nghị sĩ Cộng hòa và nhận được sự đồng thuận. Tuy nhiên, chỉ một ngày sau, ông công khai nói sẽ không thực hiện việc này, dù để ngỏ khả năng trong tương lai: “Chúng tôi không có kế hoạch làm điều đó. Tôi không loại trừ bất cứ điều gì… nhưng xác suất rất thấp, trừ khi có gian lận.”

Quyết định chưa từng có tiền lệ

CNBC nhận định việc sa thải bà Lisa Cook là động thái chưa từng xuất hiện trong lịch sử. Đạo luật Cục Dự trữ Liên bang năm 1913 quy định Tổng thống chỉ có thể sa thải một thống đốc vì “lý do chính đáng” – thường được hiểu là sai phạm hoặc thiếu trách nhiệm trong công vụ.

Dù vậy, ông Trump khẳng định việc bãi nhiệm bà Cook hoàn toàn có căn cứ. Trên Truth Social ngày 25/8, ông tuyên bố: “Theo quyền hạn tại Điều II Hiến pháp Mỹ và Đạo luật Dự trữ Liên bang sửa đổi năm 1913, tôi bãi nhiệm bà khỏi chức vụ tại Hội đồng Thống đốc Fed, hiệu lực ngay lập tức.”

Trong lá thư, ông viện dẫn cáo buộc rằng bà Cook đã kê khai sai thông tin trong hồ sơ thế chấp nhà ở. Ông dẫn lại kiến nghị từ Giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang (FHFA) Bill Pulte gửi Bộ Tư pháp, cho rằng bà Cook khai thường trú ở Atlanta trong khi đã vay thế chấp tại Michigan và xác nhận đó là nơi ở chính. Ông Pulte cáo buộc đây là hành vi “gian lận thế chấp” và khẳng định FHFA nắm giữ tài liệu liên quan.

“Với những hành vi bị cho là gian lận tài chính, bà không còn xứng đáng để tôi hay người dân Mỹ đặt niềm tin,” ông Trump viết, đồng thời nhấn mạnh hành động này thể hiện sự “cẩu thả nghiêm trọng trong quản lý tài chính.”

Tuy nhiên, khả năng cao quyết định trên sẽ bị thách thức tại các tòa án liên bang, thậm chí có thể đưa lên Tòa án Tối cao.

Phát ngôn viên Fed chưa bình luận về bức thư. Còn bà Cook phản hồi rằng bà chỉ biết thông tin từ truyền thông và hiện đang thu thập dữ liệu để đưa ra giải thích minh bạch.

Trong khi đó, Pulte – một người nhiều lần chỉ trích ông Powell – lại hoan nghênh hành động của ông Trump, cảm ơn vì “cam kết chống gian lận và bảo vệ sự minh bạch tài chính.”

Thị trường ngay lập tức có phản ứng: chỉ số USD giảm 0,3%, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 2 năm hạ 4 điểm cơ bản, giá vàng tăng 0,3%, trong khi hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ suy yếu nhẹ.

Tham khảo: CNBC