Theo NY Post, Gen Z ngày càng muốn tách mình khỏi mạng xã hội và kết nối với thế giới thật, dẫn đến xu hướng Dumbphones – tìm lại những thiết bị liên lạc đơn thuần, trong đó BlackBerry là cái tên được săn lùng nhiều nhất.

Khi tìm kiếm từ khóa “Blackberry” trên TikTok, người dùng sẽ thấy hàng nghìn video ghi lại cảnh Gen Z đặt mua điện thoại cũ trên eBay, hoặc lục lại tủ quần áo của bố mẹ rồi trang trí lại bằng hạt lấp lánh và móc khóa. Theo Fast Company, hashtag #blackberry hiện có hơn 125.000 bài đăng, nổi bật là các mẫu Classic Q20, Bold 9900 hay Curve.

“Tôi chán Apple đến mức có thể từ bỏ mọi thứ để quay về BlackBerry,” TikToker Notchonnie chia sẻ trong video khoe bộ sưu tập điện thoại cũ.

Xu hướng tìm lại BlackBerry cũng khơi dậy nhiều hoài niệm, đồng thời khiến không ít người đặt lại câu hỏi: Vì sao một thương hiệu từng là biểu tượng công nghệ toàn cầu lại có thể sụp đổ nhanh đến thế?

BlackBerry – sản phẩm của công ty RIM (Research In Motion) – ra mắt năm 1999, hướng đến nhóm doanh nhân. Điểm mạnh: email thời gian thực, bàn phím vật lý tiện gõ và khả năng bảo mật vượt trội.

Vào thời kỳ đỉnh cao năm 2011, BlackBerry nắm 20% thị phần smartphone toàn cầu với hơn 80 triệu người dùng, phổ biến tại Bắc Mỹ, Trung Đông và châu Phi. BBM (BlackBerry Messenger) – nền tảng nhắn tin riêng – cũng khiến giới trẻ mê mẩn như một mạng xã hội thu nhỏ, cạnh tranh với cả SMS và WhatsApp.

Tuy nhiên, chính sự tự tin thái quá là bước đầu dẫn đến cú trượt dài của hãng. Khi Apple ra mắt iPhone năm 2007, lãnh đạo RIM coi thường: điện thoại không bàn phím, pin yếu, dùng 2G thì làm sao được việc?

“Họ sẽ không đe dọa nổi chúng tôi. Thiết bị ấy không bảo mật, bàn phím tệ, pin yếu,” Larry Conlee – phó tướng của Lazaridis khi ấy – từng tuyên bố.

Nhưng iPhone đã thay đổi tất cả: không chỉ là điện thoại mà là cả hệ sinh thái với App Store, iTunes, trình duyệt Safari, trải nghiệm liền mạch. Trong khi đó, BlackBerry vẫn kiên định với bàn phím cứng, hệ điều hành riêng khó dùng, App World nghèo nàn.

BlackBerry chậm chạp xoay chuyển. Khi họ tung ra BlackBerry Storm, Torch hay hệ điều hành BlackBerry 10, phản hồi thị trường khá lạnh nhạt. Hạn chế lớn nhất: thiếu ứng dụng phổ biến như Instagram, YouTube, Google Maps...

RIM đổi tên thành BlackBerry Limited năm 2013, ra mắt điện thoại Passport vuông vức, nhưng vẫn bị chê khó dùng. Năm 2014, công ty báo lỗ 84 triệu USD trong quý I, cổ phiếu lao dốc 30%. Quý IV/2016, giữa hơn 432 triệu smartphone bán ra toàn cầu, chỉ 208.000 là BlackBerry – thị phần gần như bằng 0.

Sau đó, họ chuyển sang hợp tác với TCL để ra máy chạy Android, song vẫn không cứu vãn được tình thế. TCL ngừng sản xuất năm 2020. Đến tháng 1/2022, BlackBerry chính thức dừng dịch vụ hỗ trợ cho các thiết bị cũ – khép lại kỷ nguyên huy hoàng.

BlackBerry không mù quáng – họ thấy xu hướng – nhưng không tin rằng thế giới công nghệ có thể xoay trục nhanh đến thế. Họ tin người dùng sẽ luôn ở lại, trung thành với bàn phím và bảo mật.

Hiện nay, BlackBerry vẫn tồn tại – nhưng không còn sản xuất điện thoại. Công ty tập trung vào phần mềm bảo mật và hệ điều hành QNX cho xe thông minh, được sử dụng trên hơn 235 triệu xe toàn cầu tính đến năm 2024.

Nguồn: The NY Times, WSJ.