Theo Phòng Thương mại EU tại Trung Quốc, chỉ trong chưa đầy hai tháng sau khi EU và Bắc Kinh đạt thỏa thuận vào tháng 7, các doanh nghiệp thành viên lại gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc xin giấy phép. Từ tháng 4 đến nay, hơn 140 hồ sơ được nộp nhưng chỉ khoảng 1/4 được phê duyệt, khiến nhiều công ty đối mặt với thiệt hại nặng nề. Chủ tịch Jens Eskelund cho biết tình hình tạm dịu sau chuyến thăm của lãnh đạo EU vào tháng 7, nhưng sau đó nhanh chóng xấu đi.

Động thái này diễn ra sau khi Mỹ công bố loạt thuế quan mới, khiến Bắc Kinh tăng cường siết chặt đất hiếm trung và nặng, cùng với các kim loại chiến lược khác như germani. Hệ quả là nguồn cung toàn cầu bị thiếu hụt, ảnh hưởng trực tiếp đến châu Âu. Các hãng ô tô buộc phải giảm hoặc ngừng sản xuất, nhiều công ty chip cũng gửi đơn kiến nghị khẩn cấp.

Trung Quốc hiện chiếm 61% sản lượng khai thác và tới 92% công suất tinh luyện đất hiếm thế giới, giữ vai trò thống lĩnh thị trường. Sự phụ thuộc này được xem là thách thức địa chính trị lớn đối với phương Tây, trong bối cảnh các nước EU và Mỹ đang nỗ lực thúc đẩy khai thác nội địa, tái chế và tìm kiếm nguồn cung thay thế.

Bắc Kinh khẳng định việc áp dụng các biện pháp hạn chế là “không phân biệt đối xử”, không nhắm riêng vào bất kỳ quốc gia nào, song tác động của nó khiến châu Âu đối mặt nguy cơ suy giảm sản xuất, thua lỗ và thậm chí là đóng cửa hàng loạt.

PT