Dù xuất khẩu sang Mỹ sụt giảm mạnh – từ 47 tỷ USD xuống còn 34,3 tỷ USD trong tháng 9, tương đương giảm 27% so với cùng kỳ năm trước – nền kinh tế Trung Quốc vẫn tăng trưởng 6,1%. Điều này cho thấy nỗ lực tách mình khỏi sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ đang phát huy hiệu quả.
Tháng 9, xuất khẩu của Trung Quốc tăng 8,3% khi các doanh nghiệp đẩy mạnh bán hàng sang châu Âu, Đông Nam Á, châu Phi và Mỹ Latinh. Bắc Kinh cũng thể hiện sự khôn ngoan khi “nhượng bộ có chọn lọc”: rút lại các biện pháp trả đũa cũ, nhưng thực chất chỉ quay về gần mức giao thương bình thường.
Ví dụ, với mặt hàng đậu nành, Trung Quốc cam kết mua 12 triệu tấn trong mùa này và 25 triệu tấn/năm trong ba năm tới – thấp hơn mức trước khi chiến tranh thương mại nổ ra, song đủ để duy trì cân bằng. Trong thời gian ngừng nhập đậu nành Mỹ, Bắc Kinh nhanh chóng chuyển hướng sang Brazil và Argentina. Tương tự, với thịt bò, Trung Quốc cắt giảm mạnh nhập khẩu từ Mỹ và thay thế bằng nguồn cung từ Australia, Argentina. Những bước đi này giúp Bắc Kinh vừa đa dạng hóa thị trường, vừa tạo đòn bẩy chính trị hiệu quả.
Đậu nành Trung Quốc nhập khẩu từ Mỹ và Brazil, tính theo tấn mét. Ảnh: CNN
Ở chiều ngược lại, Trung Quốc vẫn giữ “vũ khí chiến lược” là đất hiếm và công nghệ. Dù tạm hoãn mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, nước này vẫn nắm 70% sản lượng khai thác và 90% năng lực chế biến toàn cầu. Trong khi đó, việc Mỹ tạm ngừng mở rộng “danh sách đen công nghệ” đã giúp Bắc Kinh có thêm thời gian đẩy nhanh tự chủ công nghệ và củng cố chuỗi cung ứng nội địa.
Các tập đoàn công nghệ Mỹ như Nvidia, AMD hay Intel vẫn phụ thuộc sâu vào thị trường Trung Quốc, cho thấy Washington chưa thể cắt đứt hoàn toàn “mối quan hệ công nghệ” với Bắc Kinh.
Tuy nhiên, mức thuế trung bình gần 50% mà hàng hóa Trung Quốc phải chịu khi vào Mỹ vẫn là thách thức lớn. Dẫu vậy, với chiến lược linh hoạt – vừa đa dạng hóa thị trường, vừa chủ động trong công nghệ và chuỗi cung ứng – Trung Quốc đang thể hiện khả năng thích ứng mạnh mẽ hơn trong cuộc cạnh tranh dài hơi với Mỹ.
Nếu xu hướng này tiếp tục, Bắc Kinh có thể duy trì lợi thế trong cán cân thương mại và định hình lại trật tự kinh tế toàn cầu theo hướng có lợi cho mình trong nhiều năm tới.
GH