Theo Reuters, tổ chức phi lợi nhuận từng kiểm soát OpenAI sẽ nắm cổ phần trị giá khoảng 130 tỷ USD, trong khi Microsoft – đối tác chiến lược – sở hữu 27% cổ phần, tương đương 135 tỷ USD. Đây được xem là cột mốc quan trọng, tương tự khi Google thành lập Alphabet năm 2015 hay Tesla trở thành công ty đại chúng.
Tuy nhiên, với OpenAI, sự thay đổi này mang ý nghĩa sâu hơn: từ một tổ chứ
c sinh ra với sứ mệnh “đảm bảo trí tuệ nhân tạo phục vụ lợi ích nhân loại”, giờ đây họ phải đối mặt với câu hỏi lớn – liệu có thể giữ trọn lý tưởng khi chịu áp lực lợi nhuận và cổ đông?
Theo Politico, quá trình tái cấu trúc được thực hiện sau nhiều tháng làm việc với các cơ quan quản lý tại California và Delaware. Mô hình mới gồm hai phần:
-
OpenAI Foundation – tổ chức phi lợi nhuận giữ cổ phần kiểm soát,
-
OpenAI Group PBC (Public Benefit Corporation) – công ty vì lợi nhuận đảm nhiệm hoạt động thương mại, ký hợp đồng và mở rộng toàn cầu.
Chủ tịch Bret Taylor cho biết đây là “bước đi tất yếu” để tăng khả năng huy động vốn, giúp công ty duy trì tốc độ phát triển trong kỷ nguyên tiền-AGI. “Chúng tôi cần một cấu trúc mạnh mẽ hơn để đi xa hơn,” ông viết trong thư gửi nhân viên.
Về mặt tài chính, đây là lựa chọn hợp lý. OpenAI giờ đây không còn là một viện nghiên cứu mà đã trở thành trung tâm của cuộc đua AI toàn cầu, với chi phí vận hành mỗi tháng lên đến hàng trăm triệu USD. Mô hình “lai” từng giúp họ khởi đầu, nay lại trở thành rào cản cho việc huy động vốn quy mô lớn.
Dẫu vậy, không ít ý kiến lo ngại OpenAI đang rời xa sứ mệnh ban đầu. Nhiều tổ chức phi lợi nhuận cảnh báo việc định giá 130 tỷ USD có thể làm mờ ranh giới giữa lợi ích công cộng và lợi ích tư nhân, khiến “rào cản đạo đức” bị bào mòn.
Đáp lại, Sam Altman, CEO OpenAI, khẳng định: “Chúng ta không phản bội lý tưởng, mà đang tìm cách giữ vững nó lâu hơn. Để AI thực sự phục vụ nhân loại, chúng ta cần sức mạnh tài chính và quy mô.”
Trong bối cảnh các đối thủ như Google DeepMind, Anthropic hay xAI của Elon Musk đều đang gọi vốn hàng chục tỷ USD, việc OpenAI chuyển hướng được xem là bước đi tất yếu để tồn tại trong cuộc đua khốc liệt.
Tuy nhiên, câu hỏi vẫn còn đó: OpenAI có còn là người bảo vệ lợi ích chung, hay đang trở thành gã khổng lồ công nghệ tiếp theo?
Nếu giữ được sự cân bằng giữa lý tưởng và lợi nhuận, họ có thể trở thành hình mẫu cho doanh nghiệp thế kỷ 21. Còn nếu thất bại, đây sẽ là lời cảnh tỉnh về ranh giới mong manh giữa công nghệ và đạo đức.
LP