Từ ngày 1/1/2026, việc trang bị thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô trở thành yêu cầu bắt buộc theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024. Trẻ dưới 10 tuổi và cao dưới 1,35 m không được ngồi cùng hàng ghế với người lái, trừ xe chỉ có một hàng ghế.

Người điều khiển xe dưới 9 chỗ phải đảm bảo trẻ dùng thiết bị an toàn phù hợp; nếu vi phạm có thể bị phạt từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng. Quy định này khiến nhu cầu ghế trẻ em đạt chuẩn tăng mạnh, đồng thời đặt Cục Đăng kiểm Việt Nam vào vai trò quan trọng trong kiểm soát kỹ thuật và minh bạch thị trường.

Lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết “ghế an toàn trẻ em” trong quy định thuộc phạm vi của Quy chuẩn QCVN 123:2024/BGTVT – văn bản do Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) ban hành và có hiệu lực cùng thời điểm luật mới áp dụng.

Quy chuẩn được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn quốc tế UN R44 và UN R129 của Liên Hợp Quốc, đang được sử dụng tại châu Âu như Đức, Pháp và các nước châu Á như Nhật Bản, Singapore, Trung Quốc. Việc tham chiếu các tiêu chuẩn cao giúp hạn chế hàng giả và đưa mức độ an toàn của trẻ lên tương đương nhiều quốc gia phát triển.

Để thiết bị được phép lưu thông, doanh nghiệp phải thực hiện chứng nhận sự phù hợp tại tổ chức được Cục Đăng kiểm chỉ định và công bố hợp quy tại Sở Xây dựng trước khi sản phẩm đưa ra thị trường. Chỉ những thiết bị đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật theo QCVN 123:2024/BGTVT mới được xem là hợp lệ khi sử dụng trên xe.

Từ năm 2026, ghế trẻ em phải được kiểm tra, thử nghiệm và chứng nhận tại khâu sản xuất hoặc nhập khẩu. Tuy nhiên, do là thiết bị rời và độc lập với xe, ghế trẻ em không nằm trong các hạng mục kiểm định định kỳ khi chủ xe đi đăng kiểm.

Trong trường hợp lực lượng CSGT cần hỗ trợ xác minh chất lượng thiết bị đang dùng trên xe, Cục Đăng kiểm sẽ phối hợp nhưng không có thẩm quyền xử phạt.

Trong quá trình xây dựng quy chuẩn, Cục Đăng kiểm đã lấy ý kiến các bộ ngành và đơn vị liên quan, đồng thời phối hợp với Ủy ban An toàn giao thông quốc gia và Bộ Công an để thống nhất hướng dẫn. Tháng 12/2024, Cục tổ chức hội nghị tuyên truyền các văn bản pháp luật và quy chuẩn mới, trong đó ghế trẻ em là nội dung trọng tâm để doanh nghiệp chủ động trước khi quy định có hiệu lực.

Một điểm đáng chú ý là đến nay chưa có tổ chức chứng nhận nào đăng ký hoạt động theo quy định của QCVN 123:2024/BGTVT, đồng nghĩa thị trường chưa có mẫu ghế trẻ em nào được chứng nhận chính thức.

Cục Đăng kiểm cho rằng đây là lý do cơ quan chưa thể đánh giá mức độ đáp ứng của thị trường và dự báo năm 2025 sẽ là giai đoạn chuyển động mạnh khi doanh nghiệp phải hoàn tất chứng nhận để kịp cung ứng từ năm 2026.

Cơ quan này khuyến nghị các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu cần sớm nghiên cứu quy chuẩn, chuẩn bị hồ sơ thử nghiệm và chứng nhận để tránh bị động khi bước vào giai đoạn bắt buộc. Cục Đăng kiểm cam kết hỗ trợ trong quá trình triển khai nhằm bảo đảm sản phẩm vừa tuân thủ pháp luật, vừa bảo vệ an toàn cho trẻ khi di chuyển bằng ô tô.

HG