Theo quy định mới, hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử. Tuy nhiên, khảo sát của VCCI cho thấy phần lớn vẫn gặp khó khăn trong quá trình chuyển đổi: 68% chỉ hiểu sơ bộ hoặc chưa rõ quy định, 73% vướng về kỹ năng công nghệ, gần một nửa vẫn quen dùng sổ sách truyền thống. Nguy cơ xảy ra lỗi kỹ thuật là rất cao dù không cố tình vi phạm, do đó việc xử phạt ngay có thể gây tâm lý e ngại, thậm chí khiến nhiều hộ thu hẹp hoặc tạm ngừng hoạt động.
VCCI lập luận rằng miễn phạt trong giai đoạn đầu là cách tạo “khoảng đệm” để các hộ vừa vận hành vừa học hỏi, hình thành thói quen tuân thủ. Ngoài ra, tổ chức này còn đề xuất điều chỉnh cách xử phạt theo hướng linh hoạt hơn như: gộp vi phạm nếu không có dấu hiệu gian lận, tính lỗi theo đợt thanh tra thay vì theo ngày – nhằm tránh xử lý trùng lặp, giảm áp lực không cần thiết.
Luật sư Nguyễn Đức Biên – Giám đốc Công ty Luật TNHH Đại La – đánh giá cao đề xuất của VCCI, cho rằng nó đúng với điểm nghẽn tâm lý hiện tại. Ông nhấn mạnh miễn phạt cần kèm theo nghĩa vụ khắc phục sai sót và nộp đủ thuế, đồng thời cơ quan thuế nên đóng vai trò hướng dẫn thay vì xử phạt trong thời gian đầu. Theo ông Biên, kinh nghiệm quốc tế cho thấy các quốc gia đều có “giai đoạn mềm” để hỗ trợ nhóm kinh doanh nhỏ khi áp dụng chính sách mới.
Ở góc độ hỗ trợ kỹ thuật, luật sư Lê Thị Nhung – Giám đốc Công ty Luật L&A Legal Experts – đồng tình với đề xuất miễn phạt nhưng nhấn mạnh đây chỉ là điều kiện cần. Bà cho rằng cần có thêm các giải pháp thực tế như tổ chức tập huấn tại địa phương, mở kênh tư vấn 24/7, liên kết với hiệp hội ngành nghề và hỗ trợ một phần thiết bị cho hộ kinh doanh.
Luật sư Nhung cho rằng Nhà nước cũng cần thiết lập bộ tiêu chí đánh giá sau 2 năm áp dụng, dựa trên tỷ lệ áp dụng thành công, mức độ tuân thủ và số lỗi giảm. Như vậy, việc chuyển đổi sang hóa đơn điện tử sẽ diễn ra suôn sẻ, minh bạch và tăng niềm tin của hộ kinh doanh vào chính sách thuế.
LP