Khi hoàn tất, tuyến này có thể vận chuyển 50 tỷ m³ khí tự nhiên mỗi năm từ bán đảo Yamal, qua Mông Cổ đến miền bắc Trung Quốc – trung tâm công nghiệp lớn của nền kinh tế số hai thế giới.
Trong nhiều thập niên, nguồn khí này từng là “mạch sống” của công nghiệp Đức và Tây Âu, chảy trực tiếp qua Nord Stream 1. Giờ đây, dòng khí ấy được tái định tuyến sang Trung Quốc. Trước đó, Nga đã khai thác POS1 từ 2019, dẫn khí từ Yakutia sang đông bắc Trung Quốc. Điểm khác biệt của POS2 là lấy khí trực tiếp từ Yamal – vốn cung cấp cho châu Âu, đồng thời tạo lợi ích cho Mông Cổ nhờ trung chuyển và tiếp cận nguồn cung.
Nếu POS1 mang tính “hướng Á”, thì POS2 đánh dấu sự xoay trục hoàn toàn: khai thác khí Bắc Cực từng nuôi công nghiệp châu Âu để cung cấp cho Trung Quốc – khách hàng chủ lực mới. Ngoài ra, Nga sẽ nâng công suất POS1 từ 38 lên 44 tỷ m³/năm, tăng thêm nguồn từ tuyến Viễn Đông (Sakhalin) từ 10 lên 12 tỷ m³. Nhưng lớn nhất vẫn là POS2 với 50 tỷ m³/năm – gần tương đương Nord Stream 1 trước khi bị phá hoại năm 2022.
Như vậy, Trung Quốc dự kiến nhập hơn 100 tỷ m³ khí đốt Nga mỗi năm, tương đương lượng châu Âu từng mua trước xung đột Ukraine. Với Brussels và Berlin, đây không chỉ là mất nguồn cung rẻ mà còn là dấu chấm hết cho kỷ nguyên năng lượng Siberia giá thấp.
Kể từ 2022, EU cắt giảm nhập khẩu khí Nga, chuyển sang LNG Mỹ đắt đỏ, khiến chi phí sản xuất tăng cao và đẩy Đức vào suy thoái. Việc POS2 được ký kết đồng nghĩa khả năng “quay lại với khí Nga” đã không còn.
Ban đầu, Trung Quốc thận trọng vì lo ngại phụ thuộc. Nhưng căng thẳng EU–Moscow và cảnh báo từ Tổng thống Mỹ Donald Trump về nguy cơ Bắc Kinh bị hạn chế tiếp cận LNG toàn cầu đã thúc đẩy Trung Quốc xoay hướng. POS2 qua Mông Cổ bảo đảm nguồn khí dài hạn, ít chịu rủi ro vận tải biển, đặc biệt trong bối cảnh bất ổn Trung Đông và căng thẳng Iran–Israel đe dọa dòng LNG.
Vì vậy, POS2 không chỉ là một hợp đồng năng lượng, mà còn là bước ngoặt chiến lược: khí đốt từ Bắc Cực nay dành cho Trung Quốc – khách hàng then chốt của Moscow. Nga bảo đảm đầu ra lâu dài, thắt chặt quan hệ “không giới hạn” với Bắc Kinh. Trung Quốc có được nguồn cung ổn định, giá rẻ và an toàn. Còn châu Âu mất đi trụ cột năng lượng từng duy trì sức mạnh công nghiệp suốt nửa thế kỷ.
Bản đồ năng lượng toàn cầu đang thay đổi, và tác động thực sự sẽ dần bộc lộ trong những năm tới.
LP