Tỷ lệ quá khiêm tốn

Ông Nguyễn Quý Dương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ NN&MT), nhấn mạnh: muốn có thực phẩm an toàn thì phải bắt đầu từ sản xuất. Từ năm 2008, Bộ đã ban hành quy định khuyến khích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, Chính phủ cũng có chính sách hỗ trợ. Tuy nhiên, diện tích thực tế đạt chuẩn còn rất thấp.

Theo kết quả điều tra năm 2024:

  • Rau: hơn 8.000 ha/1,15 triệu ha (0,5 - 0,6%).

  • Cây ăn quả: khoảng 76.000 ha.

  • Chè: khoảng 5.200 ha.

  • Tổng diện tích có chứng nhận VietGAP cho 6 nhóm cây trồng: khoảng 150.000 ha.

  • Nếu tính cả GlobalGAP và các chứng nhận khác: khoảng 440.000 ha, trong đó rau chỉ hơn 8.400 ha.

Ông Dương cho rằng: “Rau là mặt hàng tiêu thụ hàng ngày trong nước, nhưng tỷ lệ sản xuất theo chuẩn an toàn cực thấp. Với trái cây, tỷ lệ cao hơn nhưng chủ yếu để phục vụ xuất khẩu.”

Vì sao diện tích rau VietGAP vẫn thấp?

Dù đã có chính sách hỗ trợ từ năm 2012, song sau hơn 10 năm, diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP vẫn không đáng kể. Một phần do:

  • Quy trình chứng nhận chưa bắt buộc, chủ yếu khuyến khích.

  • Hình thức cam kết sản xuất an toàn còn nhỏ lẻ, phân tán.

  • Nông dân chưa thực sự mặn mà vì chi phí và quy trình chứng nhận.

Ông Nguyễn Văn Mười, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, nhấn mạnh: “VietGAP là tiêu chuẩn tối thiểu. Khi không đáp ứng được, tức là chúng ta đang buông lỏng chất lượng, và người tiêu dùng phải gánh chịu hậu quả.”

Cần nâng cao ý thức nông dân

PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia công nghệ sinh học và thực phẩm, cho rằng việc chỉ dựa vào kiểm soát từ cơ quan quản lý là không khả thi, vì không đủ nhân lực để bao quát. Giải pháp lâu dài là:

  • Nâng cao ý thức, để người dân tự kiểm soát trong quá trình sản xuất.

  • Cơ quan chức năng tập trung tuyên truyền, hướng dẫn, giúp nông dân hiểu rõ tác hại của việc lạm dụng chất cấm và dư lượng thuốc BVTV.

Ông nhấn mạnh: “Nếu nông dân biết mà vẫn cố tình làm sai thì đó không chỉ là vấn đề chất lượng, mà đã trở thành hành vi vi phạm pháp luật.”

Như vậy, con số chưa đến 1% rau đạt chứng nhận VietGAP phản ánh thách thức lớn trong việc đảm bảo an toàn thực phẩm. Để cải thiện, cần sự phối hợp đồng bộ từ chính sách, thị trường, doanh nghiệp và đặc biệt là ý thức tự giác của chính người sản xuất.

Thanh Bình có muốn tôi viết lại bài này theo hướng giải pháp mạnh mẽ, gợi mở tương lai tích cực thay vì chỉ nêu thực trạng không?

KL