Từ đầu những năm 2000, xu hướng tích lũy vàng của các ngân hàng trung ương (NHTW) trên toàn cầu diễn ra ngày càng rõ nét. Khi niềm tin vào các đồng tiền chủ chốt như đô la Mỹ chịu áp lực từ lạm phát, các lệnh trừng phạt kinh tế và bất ổn địa chính trị, nhiều quốc gia coi vàng là tài sản chiến lược giúp bảo toàn giá trị dự trữ quốc gia.
Theo số liệu do Visual Capitalist tổng hợp từ IMF, WB, WGC và các NHTW, Nga là quốc gia tăng mạnh dự trữ vàng nhất kể từ năm 2000. Lượng vàng dự trữ của nước này đã tăng thêm 1.948 tấn, nâng tổng dự trữ lên hơn 2.330 tấn tính đến năm 2024.
Đứng sau Nga là Trung Quốc, với mức tăng 1.885 tấn, đưa tổng dự trữ vàng lên gần 2.280 tấn. Tính chung, hai quốc gia này chiếm hơn một nửa tổng lượng vàng mà các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đã bổ sung vào kho dự trữ trong giai đoạn gần 25 năm qua.
Việc Nga và Trung Quốc đẩy mạnh mua vàng phản ánh chiến lược giảm phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ. Sau khi hứng chịu các biện pháp trừng phạt từ phương Tây, Nga tăng tốc quá trình phi đô la hóa, coi vàng là lá chắn giúp bảo vệ tài sản dự trữ trước nguy cơ bị phong tỏa hoặc suy giảm giá trị.
Với Trung Quốc, việc tích lũy vàng cũng mang tính toán dài hạn. Trong bối cảnh căng thẳng thương mại với Mỹ và mục tiêu nâng cao vai trò quốc tế của đồng nhân dân tệ, Bắc Kinh đã liên tục mua vào vàng, chủ yếu thông qua ngân hàng trung ương và nguồn cung từ các mỏ trong nước.
Không dừng lại ở đó, Nga và Trung Quốc còn thúc đẩy các thỏa thuận thương mại song phương liên quan đến vàng, hạn chế sử dụng hệ thống tài chính do Mỹ chi phối.
Giới phân tích cho rằng trong những năm tới, các ngân hàng trung ương nhiều khả năng vẫn sẽ là lực lượng mua ròng vàng chủ chốt. Khi lo ngại về lạm phát, phân mảnh địa chính trị và nhu cầu đa dạng hóa tài sản chưa hạ nhiệt, vàng tiếp tục được xem là kênh lưu trữ giá trị ổn định và trung lập, đặc biệt với các quốc gia muốn gia tăng tính độc lập khỏi hệ thống tài chính phương Tây.
Hà An