Theo Thông báo số 584/TB-VPCP ngày 28/10/2025, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định về giao nhiệm vụ, đặt hàng và tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp Việt Nam cung cấp hàng hóa, dịch vụ công nghiệp đường sắt. Nghị định này nhằm cụ thể hóa chiến lược phát triển ngành công nghiệp đường sắt hiện đại, bền vững, từng bước tự chủ trong sản xuất, bảo trì và chế tạo thiết bị, phương tiện cho cả đường sắt quốc gia và đường sắt đô thị.

Phó Thủ tướng yêu cầu xác định rõ danh mục sản phẩm trọng tâm, ưu tiên công nghệ cao phục vụ đường sắt tốc độ cao; đồng thời lựa chọn doanh nghiệp dựa trên năng lực, kinh nghiệm, tài chính và khả năng chuyển giao công nghệ. Các doanh nghiệp phải có kế hoạch nội địa hóa tăng dần, đội ngũ kỹ sư và cơ sở nghiên cứu – chế tạo thực chất.

Đáng chú ý, Phó Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu các chính sách ưu đãi vượt trội như hỗ trợ tài chính, đào tạo nhân lực, bảo lãnh vay vốn và cam kết thị trường tiêu thụ ổn định cho doanh nghiệp đủ năng lực. Danh mục và tiêu chí lựa chọn cần được công khai, minh bạch, có hội đồng thẩm định độc lập. Bộ Xây dựng phải trình dự thảo Nghị định hoàn thiện trước ngày 31/10/2025.

Hiện nhiều “ông lớn” trong nước đã thể hiện quyết tâm tham gia lĩnh vực này. VinSpeed (thuộc Vingroup) đã đăng ký đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam trị giá hơn 61 tỷ USD, cam kết góp 20% vốn tự có và đang tuyển dụng kỹ sư để từng bước làm chủ công nghệ. Thaco Group của ông Trần Bá Dương cũng đề xuất dự án tương tự, chia làm nhiều giai đoạn để nội địa hóa dần công nghệ.

Hòa Phát lại chọn hướng đầu tư thượng nguồn, hợp tác với SMS Group (Đức) để xây dựng dây chuyền sản xuất ray tàu cao tốc đầu tiên tại Đông Nam Á, công suất 700.000 tấn/năm, dự kiến vận hành từ quý I/2027.

Ngoài ra, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam và Công ty Xây dựng Thăng Long Quốc gia cũng bày tỏ mong muốn tham gia vận hành, khai thác các tuyến hiện hữu và cao tốc tương lai.

Không chỉ doanh nghiệp Việt, các tập đoàn quốc tế như Siemens AG (Đức) cũng mong muốn đầu tư, cung cấp thiết bị và chuyển giao công nghệ cho Việt Nam. Chính phủ hoan nghênh sự hợp tác này, coi đây là cơ hội để tiếp cận kỹ thuật hiện đại và phát triển chuỗi cung ứng đường sắt trong nước.

Với loạt chỉ đạo mới, ngành đường sắt Việt Nam được kỳ vọng bước sang giai đoạn phát triển mới – nơi doanh nghiệp nội có cơ hội làm chủ công nghệ, tham gia sâu vào các dự án trọng điểm quốc gia.

PK