Từ chiến lược quốc gia đến các mô hình triển khai thực tiễn tại địa phương và doanh nghiệp, Việt Nam đang đặt phát triển xanh làm định hướng xuyên suốt cho ngành Du lịch trong hiện tại và cả những thập niên tới.

Chuyển mình vì một ngành du lịch có trách nhiệm

Trong một thế giới mà chất lượng trải nghiệm và tác động tích cực tới cộng đồng – môi trường đang dần thay thế tiêu chí đếm lượt khách, Việt Nam cũng đang bước vào giai đoạn tái định hình ngành Du lịch. Từ mục tiêu tăng trưởng lượng khách đơn thuần, hướng đi mới tập trung vào phát triển bền vững và xây dựng ngành kinh tế xanh.

Phát biểu tại Hội nghị Ngành Du lịch thế giới lần thứ 4, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam – ông Nguyễn Trùng Khánh – nhấn mạnh: “Việt Nam đã có lộ trình rõ ràng, từ chiến lược cấp quốc gia cho đến những mô hình cụ thể ở từng địa phương, doanh nghiệp, nhằm đưa phát triển xanh trở thành trọng tâm của ngành Du lịch.”

Điều này không dừng lại ở tầm định hướng. Quy hoạch hệ thống Du lịch quốc gia giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2045 đã xác lập rõ mục tiêu: phát triển du lịch xanh – bền vững, đi kèm bảo vệ môi trường, giữ gìn văn hóa dân tộc và phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh.

Bên cạnh đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã triển khai hàng loạt chương trình, đề án thiết thực như: “Phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh”, phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng... thể hiện cam kết hành động rõ nét của Việt Nam trên lộ trình xanh hóa ngành du lịch.

Doanh nghiệp – Trung tâm của chuyển dịch xanh

Sự thành công của quá trình chuyển đổi này phụ thuộc lớn vào vai trò chủ động của các doanh nghiệp. Từ các tập đoàn lớn như Vinpearl, Fusion Resorts, Six Senses… đến các doanh nghiệp nhỏ và vừa, yếu tố bền vững đang dần trở thành trụ cột trong chiến lược kinh doanh.

Các sản phẩm du lịch như: tour sinh thái, nghỉ dưỡng “net zero”, trải nghiệm nông nghiệp sạch, văn hóa bản địa… đang ngày càng được ưa chuộng, phản ánh xu hướng mới trong tiêu dùng du lịch.

Một minh chứng tiêu biểu là làng rau Trà Quế (Quảng Nam) – vừa được Tổ chức Du lịch Thế giới (UN Tourism) vinh danh là một trong những Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2025. Không chỉ là điểm đến tham quan, nơi đây còn mang đến trải nghiệm sống cùng người dân, học trồng rau hữu cơ – góp phần phát triển kinh tế, bảo tồn bản sắc và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho cả cộng đồng lẫn du khách.

Chuyển đổi số – Đòn bẩy cho du lịch bền vững

Tại phiên thảo luận trong khuôn khổ Hội nghị, ông Nguyễn Trùng Khánh khẳng định: “Chuyển đổi số là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển ngành Du lịch trong thời kỳ mới.” Điều này cũng được thể hiện trong Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị ban hành cuối năm 2024, đề cao vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Ngành Du lịch Việt Nam đang từng bước xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh, với việc tích hợp dữ liệu từ doanh nghiệp, địa phương và cơ quan quản lý. Việc phát triển các nền tảng công nghệ “Make in Vietnam” không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào dịch vụ nước ngoài mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Hiện nay, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đã triển khai một loạt nền tảng số dùng chung cho toàn ngành, với ba mục tiêu chính: hỗ trợ công tác quản lý nhà nước, thúc đẩy hoạt động kinh doanh cho doanh nghiệp, và nâng cao trải nghiệm cho du khách.

Cụ thể:

  • Xây dựng cơ sở dữ liệu du lịch quốc gia, bao gồm thông tin toàn diện về doanh nghiệp lữ hành, cơ sở lưu trú, hướng dẫn viên, điểm đến...

  • Triển khai hệ thống vé điện tử “Trực tuyến – Liên thông – Đa phương thức” tại các điểm du lịch trọng điểm như Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam… giúp kiểm soát lượng khách, chống quá tải và tối ưu hóa trải nghiệm du khách.

  • Phát triển ứng dụng “Du lịch Việt Nam – Vietnam Travel” tích hợp nhiều tiện ích cho du khách: từ tra cứu thông tin, bản đồ số, đặt vé, mua sắm, tới phản ánh dịch vụ.

  • Ứng dụng “Quản trị và Kinh doanh du lịch” giúp doanh nghiệp kết nối với khách hàng, cung cấp dịch vụ, thanh toán trực tuyến và phối hợp với cơ quan quản lý.

Cục trưởng Nguyễn Trùng Khánh khẳng định:
“Công nghệ số không chỉ giúp vận hành ngành hiệu quả hơn, mà còn là công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển bền vững: từ kiểm soát dòng khách, phân bổ nguồn lực, đến bảo tồn tài nguyên và giảm thiểu tác động môi trường.”

Hướng tới tương lai du lịch xanh và có trách nhiệm

Trong tiến trình tái cấu trúc ngành Du lịch hậu đại dịch, phát triển xanh và chuyển đổi số đang là hai trụ cột then chốt. Nhưng để hiện thực hóa tầm nhìn đó, sự chung tay của các doanh nghiệp – với vai trò trung tâm – là điều kiện không thể thiếu.

Việt Nam không chỉ đang thích ứng với xu thế phát triển bền vững của thế giới, mà còn từng bước định hình những mô hình du lịch kiểu mẫu – mang lại giá trị thực cho môi trường, cộng đồng và nền kinh tế.

SH