Vaccine "Made in Vietnam" vươn ra thế giới

Sáng 9/9, 340.000 liều vaccine dịch tả lợn châu Phi (ASF) của Việt Nam chính thức xuất khẩu sang Philippines. Đây là lô hàng lớn nhất từ trước đến nay, theo đơn đặt hàng từ quốc gia này.

Việt Nam là nước tiên phong toàn cầu trong nghiên cứu, sản xuất và thương mại hóa vaccine ASF. Từ tháng 7/2023, sản phẩm AVAC ASF LIVE do Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam phát triển đã được lưu hành nội địa. Đến nay, Việt Nam vẫn là quốc gia duy nhất sản xuất thành công vaccine ASF, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn mở rộng ra quốc tế.

Tháng 8/2024, Philippines nhập khẩu lô thương mại đầu tiên 160.000 liều sau quá trình thử nghiệm. Đến tháng 9/2025, nước này tiếp tục đặt thêm 340.000 liều, nâng tổng số nhập khẩu từ Việt Nam lên nửa triệu liều.

Ngoài Philippines, vaccine AVAC ASF LIVE cũng đã xuất khẩu sang Indonesia (120.000 liều từ tháng 6/2025) và Nigeria (5.000 liều thử nghiệm).

Hiện AVAC đang tiến hành thủ tục đăng ký tại nhiều quốc gia khác như Ấn Độ, Malaysia, Nepal, Myanmar, Lào, Campuchia và một số nước châu Phi. Đặc biệt, năm 2025, Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH) đã ban hành bộ tiêu chuẩn vaccine ASF, và AVAC ASF LIVE đã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu này.

Công ty 10 năm tuổi và hành trình nghiên cứu vaccine ASF

Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam, thành lập năm 2015, do ông Vũ Tiến Lâm giữ chức Chủ tịch HĐQT kiêm đại diện pháp luật. Trước đó, nền tảng của AVAC bắt đầu từ năm 2012 dưới dạng Công ty TNHH một thành viên, tập trung nghiên cứu vaccine và dịch vụ xét nghiệm thú y.

Năm 2020, AVAC chính thức bước vào nghiên cứu vaccine ASF. Đến năm 2021, Chủ tịch Vũ Tiến Lâm mời TS. Nguyễn Văn Điệp từ Nhật Bản trở về để tham gia nghiên cứu. Tháng 10/2021, ông Điệp được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc AVAC Việt Nam.

TS. Nguyễn Văn Điệp sinh năm 1983, tốt nghiệp Khoa Thú y, Đại học Nông nghiệp I Hà Nội (nay là Học viện Nông nghiệp Việt Nam) năm 2006 và từng là giảng viên. Ông nhận học bổng toàn phần Monbukagakusho để theo học tiến sĩ chuyên ngành bệnh lý thú y tại Đại học Miyazaki (Nhật Bản).

Năm 2015, ông được vinh danh “Sinh viên xuất sắc nhất” tại Hội nghị quốc tế về bệnh mới nổi trên lợn lần thứ 7 tại Kyoto. Sau khi hoàn thành nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Miyazaki năm 2018, ông tiếp tục nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học Kagoshima, chuyên sâu về virus lợn và phát triển dòng tế bào thích hợp.

Sau khi về nước, ông Điệp trở thành nhân tố chủ chốt, được mệnh danh là “kiến trúc sư trưởng” của công trình thương mại hóa vaccine ASF.

Hơn 4,3 triệu liều vaccine đã ra thị trường

Tính đến tháng 9/2025, theo TS. Nguyễn Văn Điệp, hơn 4,3 triệu liều AVAC ASF LIVE đã được đưa ra thị trường, trong đó hơn 3,7 triệu liều cung ứng cho nội địa. Công ty vẫn duy trì dự trữ khoảng 1,5 triệu liều để đảm bảo nguồn cung.

Ban đầu, vaccine chỉ được đóng gói dạng 50 liều/lọ, giá 60.000–70.000 đồng/liều (tương đương 3–3,5 triệu đồng/lọ), phù hợp chủ yếu cho trang trại lớn. Tuy nhiên, hộ chăn nuôi nhỏ lẻ dưới 10 con lợn khó tiếp cận vì chi phí cao và nguy cơ lãng phí.

Để mở rộng độ phủ, từ tháng 9/2025, AVAC sẽ tung ra dòng sản phẩm đóng gói 5 liều/lọ, giúp giảm chi phí cho hộ chăn nuôi nhỏ và tăng khả năng tiếp cận vaccine trên diện rộng.

MK