Quốc hội chính thức trao quyền thu giữ tài sản bảo đảm cho ngân hàng, xử lý nợ xấu có bước ngoặt lớn

Ba nhóm chính sách tại Nghị quyết 42 chính thức được luật hóa

Luật sửa đổi lần này đã luật hóa toàn bộ 3 nhóm chính sách quan trọng từng quy định tại Nghị quyết 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu:

TCTD được quyền thu giữ tài sản bảo đảm nếu có thỏa thuận với bên vay. Đây là cơ sở pháp lý rõ ràng, cho phép các ngân hàng chủ động hơn trong thu hồi nợ.

Tài sản đang thế chấp chỉ bị kê biên trong thi hành án dân sự đặc biệt, như án về cấp dưỡng, bồi thường tính mạng, sức khỏe… hoặc khi TCTD đồng ý.

Tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự được trả lại cho ngân hàng nếu không ảnh hưởng đến quá trình tố tụng, thi hành án sau khi hoàn tất thủ tục xác minh.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), việc luật hóa cơ chế xử lý tài sản bảo đảm sẽ tạo động lực mạnh mẽ để ngân hàng mở rộng tín dụng, giảm lãi suất cho vay nhờ giảm chi phí xử lý nợ – từ đó hỗ trợ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp và tăng nguồn thu ngân sách.

Không còn "thu giữ vô điều kiện" – siết chặt quy trình xử lý nợ
Dù cho phép quyền thu giữ, nhưng luật cũng đồng thời thiết lập cơ chế kiểm soát chặt chẽ nhằm tránh lạm dụng:

Không phải thu giữ đơn phương, mà phải dựa trên thỏa thuận hợp pháp, đúng điều kiện, trình tự, thủ tục minh bạch.

TCTD chỉ được ủy quyền thu giữ cho công ty quản lý nợ thuộc chính TCTD đó, hoặc đối với bên mua nợ là tổ chức tín dụng.

Cấm tuyệt đối các biện pháp trái pháp luật, phản đạo đức xã hội trong quá trình thu giữ.

Những quy định này đảm bảo sự công bằng, quyền lợi hợp pháp cho bên đi vay và các bên liên quan, song vẫn tạo điều kiện để TCTD thu hồi tài sản hiệu quả.

NHNN được trao quyền cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm
Một điểm đột phá khác trong Luật là việc trao thẩm quyền cho Ngân hàng Nhà nước quyết định các khoản vay đặc biệt – không có tài sản bảo đảm, lãi suất 0%/năm, thay vì phải trình Thủ tướng như trước đây.

Theo điều khoản mới:

"Ngân hàng Nhà nước quyết định cho vay đặc biệt có hoặc không có tài sản bảo đảm đối với tổ chức tín dụng. Lãi suất vay đặc biệt của NHNN là 0%/năm."

Việc này nhằm rút ngắn thời gian xử lý khủng hoảng thanh khoản, chủ động hỗ trợ phục hồi hoặc chuyển giao bắt buộc các TCTD gặp khó khăn, góp phần bảo vệ an toàn hệ thống và quyền lợi người gửi tiền.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh: Việc điều chỉnh quy định là cần thiết và phù hợp với thực tiễn, giúp NHNN linh hoạt hơn trong điều hành và bảo đảm ổn định tài chính quốc gia.

Góc nhìn chuyên gia: Tín hiệu tích cực cho ngành ngân hàng
Việc Quốc hội luật hóa các chính sách xử lý nợ xấu và trao quyền thu giữ tài sản bảo đảm được đánh giá là bước tiến vượt bậc:

Giảm tỷ lệ nợ xấu kéo dài, khơi thông tín dụng hiệu quả hơn.

Củng cố niềm tin nhà đầu tư vào hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Tăng khả năng xử lý nhanh gọn các tổ chức tín dụng yếu kém, tránh lan truyền rủi ro.

Đây là tiền đề để ngành ngân hàng cải thiện năng lực tài chính, mở rộng hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong bối cảnh kinh tế đang phục hồi và cần vốn phát triển.