Đầu năm nay, giá lợn hơi trong nước khởi sắc, đặc biệt vào tháng 4 có thời điểm chạm mốc 80.000 đồng/kg – cao nhất trong gần hai năm. Tuy nhiên, từ tháng 6, khi dịch ASF bùng phát toàn quốc, giá lập tức quay đầu giảm nhanh và chưa có dấu hiệu phục hồi. Theo khảo sát ngày 19/8, giá lợn hơi hiện dao động 55.000 – 63.000 đồng/kg tại cả ba miền.

Trong những tuần gần đây, nhu cầu tiêu thụ thịt lợn tại Hà Nội sụt giảm đáng kể khi người dân lo ngại về dịch bệnh. Nhiều gia đình chuyển sang mua ở siêu thị thay vì chợ truyền thống để đảm bảo nguồn gốc và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Chị Hoa (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi rất lo khi nghe tin dịch ASF bùng phát. Trước đây, ngày nào gia đình cũng ăn thịt lợn, nhưng nay chỉ còn 2 – 3 bữa/tuần, còn lại thay thế bằng gà, bò, hải sản”.

Tại các hàng quán, tình hình cũng không khả quan. Anh Tuân – chủ quán bún chả ở Mai Động cho biết lượng khách giảm mạnh, nhiều người e ngại dịch nên hạn chế ăn uống ngoài hàng.

Tâm lý dè dặt này không chỉ ảnh hưởng thói quen tiêu dùng mà còn tác động trực tiếp đến tiểu thương và người chăn nuôi. Ở chợ Khâm Thiên, chị Trần Thị Thu – tiểu thương bán thịt lợn hơn 5 năm – cho hay: “Trước đây tôi nhập 2,5 tạ mỗi ngày, nay giảm còn 1,8 tạ mà vẫn khó bán hết. Nếu nhập nhiều quá, phải hạ giá bán cho các quán cơm bình dân”.

Ngược lại, tại các siêu thị lớn, sức mua thịt lợn lại tăng. Đại diện một siêu thị cho biết từ tháng 6 đến nay, sản lượng bán ra tăng hơn 15% so với tháng trước.

Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam đánh giá giá thịt lợn đang ở mức đáy. Nếu dịch sớm được kiểm soát, nguồn cung ổn định, người nuôi ngừng bán tháo, giá hoàn toàn có thể phục hồi. Tuy nhiên, dự báo đến cuối năm mức tăng sẽ khó mạnh như các năm trước. Yếu tố quyết định là việc kiểm soát dịch ASF để bảo vệ sinh kế hàng triệu hộ nuôi.

Dịch ASF và ba nguyên nhân kéo dài

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), hiện cả nước vẫn còn 926 ổ dịch tại 34 tỉnh, thành chưa qua 21 ngày. Hơn 330.000 con lợn đã buộc phải tiêu hủy, chiếm gần 1% tổng đàn. Dịch tập trung chủ yếu ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, bùng phát mạnh trong tháng 7 và chỉ mới giảm nhẹ từ đầu tháng 8.

Ông Lê Toàn Thắng – Trưởng phòng Quản lý Thuốc thú y, Cục Chăn nuôi và Thú y – cho biết, ASF hiện chủ yếu tái phát từ ổ dịch cũ, xảy ra ở hộ nuôi điều kiện vệ sinh, an toàn sinh học kém. Bình quân mỗi ổ chỉ khoảng 50 – 60 con, nhưng mức độ lây lan đáng lo ngại.

Ông Thắng phân tích ba nguyên nhân chính khiến dịch bệnh kéo dài:

  • Thứ nhất, virus ASF có sức đề kháng cao, tồn tại trong môi trường và thịt chưa nấu chín từ 3 – 6 tháng. Đường lây lan đa dạng, từ tiếp xúc trực tiếp, qua phân, máu; thêm vào đó xuất hiện chủng virus tái tổ hợp càng phức tạp.

  • Thứ hai, nhiều địa phương chưa giám sát và báo cáo kịp thời, còn lỏng lẻo trong khâu kiểm soát vận chuyển, giết mổ và lưu thông lợn.

  • Thứ ba, dù Việt Nam đã có vắc xin thương mại phòng ASF, song tỷ lệ tiêm phòng còn rất thấp.

Bộ NN&MT yêu cầu các địa phương huy động tối đa lực lượng xử lý triệt để ổ dịch, thực hiện đầy đủ chính sách hỗ trợ người chăn nuôi bị thiệt hại, đồng thời khuyến khích người dân tiêm vắc xin phòng ASF cho đàn lợn thịt.

KP