Nếu trước đây, lãnh đạo thường là người ra lệnh rồi chờ kết quả, thì nay, theo Harvard Business Review, khái niệm “leadership as coach” – lãnh đạo như một huấn luyện viên – đã tạo ra bước chuyển văn hoá quan trọng: từ mô hình ra quyết định sang tạo điều kiện. Thay vì nói “làm thế này đi”, người lãnh đạo đặt những câu hỏi mở như “Theo bạn phương án nào hiệu quả nhất?”, “Bạn cần hỗ trợ gì?”, từ đó nhân viên cảm thấy được tin tưởng, có tiếng nói và trách nhiệm với kết quả cuối cùng.

Tập đoàn luật quốc tế Allen & Overy là ví dụ tiêu biểu. Các lãnh đạo ở đây không áp đặt hạn chót cứng nhắc mà tập trung lắng nghe, trao quyền để nhân viên tự đề xuất giải pháp. Nhờ vậy, đội ngũ không chỉ cảm thấy được lắng nghe mà còn phát huy tối đa tinh thần chủ động và sáng tạo.

Một minh chứng khác đến từ Volkswagen Group España. Ariadna Masip Pablo, quản lý logistics, từng làm việc theo kiểu chỉ đạo truyền thống nhưng sau khi áp dụng phương pháp coaching, cô nhận thấy nhân viên tự tin và hiệu quả công việc tăng rõ rệt. Ariadna chia sẻ, bí quyết nằm ở việc khuyến khích nhân viên phân tích dữ liệu, tự thiết kế quy trình và tìm ra cách cải tiến dịch vụ.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra hiệu quả của coaching leadership. Theo Cloverleaf, phong cách này “mở khoá tiềm năng” của nhân viên, phát triển kỹ năng tự học, tư duy phản biện và khả năng định hướng nghề nghiệp. Effy.ai bổ sung rằng chính việc lãnh đạo không “cầm tay chỉ việc” đã giúp nhân viên tự tin và chủ động hơn trong mọi tình huống.

Báo cáo của CarringtonCrisp cho thấy 71% sinh viên MBA tin rằng chỉ khi kết hợp giữa kiến thức quản trị và coaching thì kỹ năng mới được chuyển hoá thành hành động thực tế. Financial Times cũng nhận định, coaching leadership giúp nhà lãnh đạo giảm căng thẳng, bớt cảm giác đơn độc, tăng hiệu quả làm việc nhóm.

Lợi ích của phong cách lãnh đạo kiểu “huấn luyện”

  • Tăng sự gắn kết, giữ chân người giỏi.

  • Giúp nhân viên phát triển kỹ năng tự học, tự giải quyết vấn đề.

  • Tạo môi trường đổi mới, sáng tạo.

  • Giảm gánh nặng kiểm soát chi tiết cho lãnh đạo, tập trung vào chiến lược dài hạn.

Tuy nhiên, rào cản lớn nhất chính là thay đổi tư duy của chính người lãnh đạo. Thói quen chỉ đạo sâu đã ăn sâu trong nhiều nhà quản lý. Vì thế, muốn “huấn luyện” hiệu quả, lãnh đạo phải học cách lắng nghe thực sự, đặt câu hỏi mở và dẫn dắt thay vì ra lệnh tinh vi dưới vỏ bọc coaching.

Coaching leadership không phủ nhận hoàn toàn mô hình chỉ đạo truyền thống, mà là một bước tiến hoá, làm giàu thêm kỹ năng lãnh đạo. Trong bối cảnh thế kỷ 21 – nơi động lực làm việc xuất phát từ giá trị cá nhân nhiều hơn là tiền lương – một nhà lãnh đạo giỏi không chỉ ra mệnh lệnh, mà còn biết tạo không gian cho mỗi nhân viên toả sáng như một phiên bản tốt nhất của chính họ.

KM