Thách thức đối với ASEAN trước làn sóng đầu tư ồ ạt của doanh nghiệp Trung Quốc

Tờ Bưu điện Hoa Nam mới đây đã dẫn lời ông Lin Jingzhen – Phó Chủ tịch điều hành của Bank of China, cảnh báo rằng doanh nghiệp Trung Quốc cần phải điều chỉnh chiến lược nếu muốn thành công bền vững tại Đông Nam Á.

Theo đó, Đông Nam Á đang trở thành một điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp Trung Quốc, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường nội địa ngày càng bão hòa và các rào cản thương mại gia tăng từ phương Tây. Nhờ các lợi thế như thuế quan thấp, chi phí nhân công rẻ, vị trí địa lý gần và văn hóa tương đồng, khu vực này đang chứng kiến làn sóng đầu tư mạnh mẽ từ Trung Quốc.

Một thống kê cho thấy, đầu tư trực tiếp của Trung Quốc vào các nước Đông Nam Á từ tháng 1 đến tháng 7 năm nay đã tăng 15% so với cùng kỳ năm trước. Đây là kết quả của sự tương trợ giữa chuỗi cung ứng của Trung Quốc và ASEAN, khi hai bên liên tục hợp tác phát triển thông qua các hiệp định thương mại tự do (FTA). Với việc các cuộc đàm phán cho phiên bản 3.0 của FTA Trung Quốc-ASEAN đang tiến triển, thị trường khu vực dự kiến sẽ còn mở rộng hơn nữa trong tương lai.

Tuy nhiên, sự bùng nổ đầu tư cũng đồng nghĩa với cạnh tranh ngày càng gay gắt. Trong các lĩnh vực như năng lượng xanh và cơ sở hạ tầng, các công ty Trung Quốc đang phải đối mặt với sự phản đối từ các doanh nghiệp địa phương do khả năng cạnh tranh vượt trội. Ông Lin Jingzhen đã chỉ ra rằng, nếu không được kiểm soát, sự phát triển này có thể tạo ra những tác động tiêu cực cho cả các công ty Trung Quốc và các nước chủ nhà.

Một trong những vấn đề lớn nhất mà các doanh nghiệp Trung Quốc phải đối mặt khi mở rộng vào Đông Nam Á là nguy cơ tạo ra một thị trường đồng nhất và thiếu cạnh tranh lành mạnh. Theo ông Lin, việc các công ty đồng loạt cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tương tự không chỉ gây lãng phí tài nguyên mà còn có thể dẫn đến tình trạng độc quyền. Điều này có thể ảnh hưởng xấu đến các doanh nghiệp địa phương và gây ra phản ứng tiêu cực từ phía chính phủ các nước chủ nhà.

Cần tư duy phát triển dài hạn

Vị Phó Chủ tịch điều hành của Bank of China cũng cho rằng, để tránh những hệ quả này, doanh nghiệp Trung Quốc cần thay đổi tư duy và chiến lược khi mở rộng ra nước ngoài. Họ không chỉ cần cân nhắc lợi ích ngắn hạn mà còn phải tính đến sự phát triển bền vững trong dài hạn. Sự cạnh tranh quá mức, nếu không được kiểm soát, có thể làm suy yếu không chỉ các đối tác trong khu vực mà còn chính những doanh nghiệp Trung Quốc đang muốn mở rộng.

Việc hợp tác chặt chẽ với các hiệp hội ngành nghề và chính phủ các nước trong khu vực cũng là một yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển đồng đều, tránh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của cả hai bên.

Trên thực tế, cả hai bên đều có lợi thế khi hợp tác cùng phát triển. Trong khi Trung Quốc có nguồn lực về công nghệ, nhân lực và tài chính, Đông Nam Á mang đến các cơ hội phát triển thị trường mới và sự tăng trưởng tiềm năng. Nếu doanh nghiệp Trung Quốc có thể tối ưu hóa các chiến lược hợp tác và đầu tư, họ sẽ không chỉ tạo ra giá trị bền vững cho bản thân mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế chung của khu vực.

Một ví dụ điển hình là việc các doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng xanh và xây dựng cơ sở hạ tầng đã phải đối mặt với áp lực cạnh tranh rất lớn từ các đối thủ địa phương. Nếu không có sự điều chỉnh phù hợp, những căng thẳng này có thể dẫn đến sự đổ vỡ trong quan hệ hợp tác và gây ra những thiệt hại không mong muốn.

Đông Nam Á chắc chắn là một thị trường đầy tiềm năng đối với các doanh nghiệp Trung Quốc. Tuy nhiên, để thành công lâu dài, các công ty này cần phải thay đổi cách tiếp cận của mình, từ việc chỉ chú trọng đến lợi nhuận ngắn hạn sang chiến lược phát triển bền vững và có trách nhiệm. Sự cẩn trọng trong việc đầu tư, kết hợp với việc hợp tác chặt chẽ với các cơ quan nhà nước và đối tác địa phương, sẽ là chìa khóa để tránh những rủi ro tiềm ẩn và đảm bảo sự thành công trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Nguyễn Chuẩn