Tân Thủ tướng Nhật Bản có thay đổi gì với chính sách kinh tế?

Vào ngày 9/10, Tân Thủ tướng Ishiba Shigeru dự kiến ​​sẽ giải tán Hạ viện và kêu gọi tổ chức bầu cử sớm vào ngày 27/10/2024. Hiện các nhà quan sát đang mong đợi những chính sách quan trọng từ chính quyền của ông Ishiba, đặc biệt là chính sách kinh tế.

Trước đó, ông Ishiba đã có bài phát biểu về chính sách chung tại phiên khai mạc của Quốc hội. Trong bài phát biểu, ông Ishiba đã nhắc đến từ “kinh tế” tới 30 lần, cho thấy ý chí mạnh mẽ của ông trong việc phục hồi nền kinh tế Nhật Bản.

Để so sánh, cựu Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã nhắc đến thuật ngữ “kinh tế” 22 lần trong bài phát biểu chính sách chung vào năm 2021.

Theo truyền thông Nhật Bản, như ông Ishiba đã nhấn mạnh trong bài phát biểu chính sách chung, chính sách kinh tế là một trong những ưu tiên hàng đầu của chính quyền ông.

PGS, TS Daisuke Akimoto tại Đại học Khoa học Thông tin Tokyo nhận định, về cơ bản, chính quyền của ông Ishiba sẽ tuân thủ cơ bản chính sách kinh tế của chính quyền tiền nhiệm, bao gồm việc thoát khỏi tình trạng giảm phát, đồng thời theo đuổi tăng lương, mở rộng đầu tư và chính sách năng lượng.

Ông Ishiba cam kết sẽ tăng trợ cấp cho việc phục hồi các khu vực, ngăn chặn sự sụt giảm dân số ở các khu vực và bảo vệ các cộng đồng địa phương để thúc đẩy phát triển khu vực hơn nữa. Bên cạnh đó, ông Ishiba còn yêu cầu nâng mức lương tối thiểu trung bình toàn quốc lên 1.500 yên (10,23 đô la Mỹ) mỗi giờ vào cuối những năm 2020.

Bên cạnh đó, ông Ishiba đã đề cập đến mục tiêu chính sách kinh tế của mình. "Nền kinh tế Nhật Bản đang trên bờ vực vượt qua tình trạng giảm phát. Chúng tôi sẽ thực hiện quản lý kinh tế và tài chính với ưu tiên cao nhất là đạt được điều này", ông Ishiba nhấn mạnh; đồng thời cam kết sẽ cung cấp hỗ trợ cho các hộ gia đình khi giá cả tăng.

Lãnh đạo Liên đoàn Doanh nghiệp Nhật Bản (Keidanren) Tokura Masakazu đã ca ngợi kế hoạch của ông Ishiba khi tập trung vào việc thoát khỏi tình trạng giảm phát.

Tuy nhiên, có thông tin cho rằng ông Ishiba tuyên bố rằng vẫn còn dư địa để tăng thuế doanh nghiệp trong cuộc bầu cử Chủ tịch LDP. Do đó, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Nhật Bản có thể cần chú ý đến những động thái của ông Ishiba về việc tăng thuế sau cuộc bầu cử quốc gia.

Giới quan sát nhận định, việc Tân Thủ tướng Nhật Bản có cuộc trò chuyện với Thống đốc NHTW Nhật Bản (BoJ) Ueda là điều hiếm thấy và điều này có nhiều ý nghĩa đối với chính sách kinh tế của ông Ishiba cũng như kết quả của cuộc tổng tuyển cử.

"Mặc dù ông Ueda cho biết ông Ishiba không đưa ra yêu cầu rõ ràng về lãi suất, nhưng Tân Thủ tướng Nhật bản có ý định xác nhận lại rằng BJ sẽ không có kế hoạch tăng lãi suất trong thời điểm hiện tại", ông Akimoto nói.

Dưới thời ông Kishida, BoJ đã chấm dứt lãi suất âm và tăng lãi suất ngắn hạn lên 0,25% vào tháng 7. Vào thời điểm đó, ông Ueda nhấn mạnh lãi suất chính sách thực tế rất thấp và ngụ ý rằng lãi suất sẽ tăng thêm trong năm nay.

Trong khi đó, các nhà giao dịch tiền tệ đang theo dõi làn sóng bán tháo đồng yên sau khi ông Ishiba trở thành Thủ tướng. Hiện tại, vẫn chưa rõ liệu ông Ishiba có tiếp tục duy trì chính sách nới lỏng tiền tệ hay sẽ chuyển sang thắt chặt tiền tệ.

Mặt khác, ông Ishiba có thể tiến hành cải cách hệ thống thuế. Theo hệ thống thuế hiện tại ở Nhật Bản, gánh nặng thuế đối với những người kiếm được hơn 100 triệu yên (690.000 đô la) có xu hướng giảm mạnh.

Ông Ishiba cho biết:"Các biện pháp cải cách thuế không có nghĩa là trừng phạt, mà tạo ra một hệ thống thuế công bằng". Ông nói thêm rằng các chi tiết về chính sách thuế phải được quyết định dựa trên thảo luận với các chuyên gia.

Có thể thấy rằng, ông Ishiba sẽ cố gắng khắc phục tình trạng bất công của hệ thống thuế thay vì theo đuổi mức thuế cao hơn đối với thu nhập từ đầu tư. Bất chấp việc ông Ishiba đảo ngược quyết định tăng thuế thu nhập tài chính, thị trường chứng khoán Tokyo đã giảm 5% vào ngày 30/9, ngay sau khi ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử.

Phản ứng của thị trường chứng khoán có thể chỉ là hiện tượng tạm thời, nhưng điều này cho thấy các nhà đầu tư đang thận trọng với những ý định thực sự của ông Ishiba, đặc biệt nếu ông chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới.

Cuối cùng, chính sách kinh tế của ông Ishiba cũng có thể tập trung vào cải cách tài chính. Nhận định về vấn đề này, ông Fujii Satoshi, giảng viên tại Đại học Kyoto và là cựu cố vấn đặc biệt của Nội các Nhật Bản cho biết, có khả năng ông Ishiba sẽ tìm cách tăng thuế tiêu dùng từ 10% lên 15% trong tương lai.

"Chính sách kinh tế của chính quyền ông Ishiba hiện đang chưa rõ ràng. Sự thành công và bền vững của chính sách này phụ thuộc vào kết quả của cuộc tổng tuyển cử sẽ diễn ra vào ngày 27/10 và ý chí của người dân Nhật Bản", ông Satoshi nói thêm.

Cẩm Anh